سیدمرتضی مرندی - دانشیار گروه مهندسی عمران، دانشگاه شهید باهنر کرمان- نویسنده مسئول
صلاح الدین حمیدی - دانشجوی دکتری عمران، دانشگاه شهید باهنر کرمان
علی سلاجقه - دانشجوی کاشناسی ارشد عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد استهبان

خاک های واگرا بخش های وسیعی از سطح زمین را به خود اختصاص داده و یکی از عوامل مهم در گسیختگی در شالوده های سطحی و عمیق و نیزخرابی در دیگر سازههای عمرانی همچون سدهای خاکی می باشند. بخش قابل توجهی از این نوع خاکها دارای خواص خمیری و پتانسیل واگرایی کمهستند. تحقیقات گستردهای در خصوص شناخت و تعیین میزان واگرایی خاکها انجام شده، اما تاکنون اتفاق نظر کلی و جامع در خصوص معیارهایارزیابی آزمایش های واگرایی وجود ندارد. در پژوهش حاضر بخشی از خاک های کشور که شواهد تجربی و تحقیقاتی مبنی بر وجود پتانسیل واگرایی درآنها مشاهده شده، مورد آزمایش قرار گرفت. در همین راستا 28 نمونه از خاک های با خواص خمیری و پتانسیل واگرایی کم از مناطق مختلف کشورجمع آوری و آزمایش های کرامب، هیدرومتری دوگانه، پین هول و شیمیایی روی آنها انجام شد. صحت سنجی آزمایش ها بر اساس مقایسه نتایج آزمایش-های مختلف با یکدیگر و نیز به صورت کیفی با استفاده از عکس های SEM انجام شد. نتایج حاصل نشان می دهند معیارهای واگرایی در خاک های رسی با خواص خمیری و پتانسیل واگرایی کم باید اصلاح گردند. همچنین دستخوردگی نمونه ها تأثیر زیادی بر نتایج آزمایش ها دارد. مضاعف این که معیارشیمیایی شرارد نیز در خاکهای مورد مطالعه نیاز به اصلاحات اساسی دارد.

واگرایی، آزمایش کرامب، هیدرومتری دوگانه، پین هول، دست خوردگی