مهدی بابائی - کارشناس ارشد هواشناسی، اداره کل هواشناسی استان لرستان
زینب اکبری - کارشناس ارشد آب و هواشناسی، اداره کل هواشناسی استان لرستان
محمدناصر هاشمی - کارشناس ارشد کشاورزی، اداره کل هواشناسی استان لرستان

تغییرات سریع و ناگهانی کمیت های هواشناختی در توفان های همرفتی از جنبه های مختلف از جمله هواشناسی هوانوردی بسیار حایز اهمیت است، بطور کلی این توفان ها به هنگام عبور از روی منطقه، سبب کاهش دما، افزایش فشار، افزایش ناگهانی سرعت باد، تغییرات جهت باد ، افزایش رطوبت و در بعضی موارد همراه با بارش های شدید می باشند، که میزان تغییر کمیت های فوق در نقاط مختلف می تواند متفاوت باشد. در این مطالعه با استفاده از داده های سودار منصوبه در اداره کل هواشناسی استان لرستان که با استفاده از روش سنجش از دور (غیرمستقیم) برای اندازه گیری کمیت های لایه مرزی مورد استفاده قرار می گیرد به بررسی یک نمونه توفان همرفتی و جریانات ناشی از آن پرداخته ایم، این دستگاه کمیت هایی مانند مؤلفه سرعت افقی و قائم باد و انحراف معیار آن ها، جهت باد و انحراف معیار آن، ارتفاع لایه وارونگی یا لایه آمیخته و آهنگ تغییرات دما با ارتفاع را اندازه گیری و محاسبه می کند(بیدختی ومالکی فرد، 1381).این داده ها شامل سرعت افقی ، سرعت قائم ، جهت باد و با توجه به تجهیز به آنتن های اندازه گیری دمای سطوح فوقانی، نیم رخ دمایی نیز می تواند مورد مطالعه قرار گیرد. نتایج نشان می دهد قبل و بعد از وقوع توفان همرفتی سرعت باد آرام است و تغییرات مولفه قائم سرعت باد به نحوی است که قبل از شروع پدیده جهت w مثبت (حرکات فراهنج) وبعد از آن و با ورود توفان همرفتی منفی(حرکات فروهنج) می شود ، همچنین مدت زمان تغییر جهت باد با ارتفاع روند نزولی دارد، لازم به ذکر است مطابقت خوبی در سمت و سرعت باد بین نگاشت باد نگار سطح زمین و اندازه گیری های سودار در قسمت تحتانی جریان مشاهده شد. و با توجه به تشخیص ویندشیر تا ارتفاع 700 متری سطح زمین توسط این دستگاه پیشنهاد می گردد جهت استفاده حداکثری از قابلیت های آن، جهت بهروری حداکثری این دستگاه در منطقه فرود و فراز هواپیما نصب و بهره برداری گردد.

سودار، توفان های همرفتی، نیم رخ قائم باد