سلیمان ایرانزاده - دانشیار و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
داود نوروززاده - دانشجوی دکترای مدیریت صنعتی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی

دنیای فردا دنیای سازمان های پسانوگراست و شاید اشکال غالب سازمان های امروزی همچون بوروکراسی ها که به شکل حیرت آوری در تار و پود زندگی اجتماعی انسان امروز ریشه دوانیده است و زندگی بدون آنها غیرقابل تصور می نماید، پاسخگوی نیازهای جامعه فردا نباشد. مفاهیم سازمان، مدیریت و رهبری و فرایندهای مرتبط با آنهابشدت در معرض تغییرند. با رشد سریع تکنولوژی های مختلف بخصوص فناوری اطلاعات و فنون ارتباطی جدید، از هم اینک آهنگ فروپاشی ساختارهای عریض و طویل به گوش می رسد. ما وارد دنیای پست مدرن (فرا نوین) شده ایم، جایی که مفاهیم روبنایی همانند اشکال ساختاری - کارکردی سازمان با این شدت در حال تغییرند و ناگفته پیداست که چه تحول عظیمی در انتظار بنیان های نظری (تئوریک) آنهاست. پراگماتیسم یا عملگرایی شیوه ای است که بر ای حل مسائل و پاسخگویی به محیط متلاطم و متغییر امروزی می توان از آن استفاده کرد. این ایده که اولین بار توسط فیلسوف آمریکایی به نام پیرس مطرح شد و بوسیله ویلیام جیمز و دیووئی بسط داده شد تا کنون نتایج خوبی در کشورهای پیشرفته و به خصوص آمریکا به همراه داشته است. یکی از مهمترین ابزارهایی که برای عملی کردن پراگماتیسم استفاده شده است ((اجتماع پژوهشی)) می باشد . پراگماتیسم سه رکن اصلی را برای شکل گیری و اجرای این اجتماع معرفی می کند که شامل موقعیت بغرنج و یا مسئله دار، رویکرد علمی و دموکراسی مشارکتی می باشد. پراگما تیسم می تواند در سازمان ها به عنوان یک ابزار سودمند استفاده شود. مدیران باید با شیوه ای مثل اجتماع پژوهشی آشنا شوند چرا که اجتماع پژوهشی یک اجتماع بین الأذهانی است و می توان با آن ارتباط مؤثر نه تنها در سطح سازمان بلکه در سطح کل جامعه برقرار کرد. مهمترین دستاورد اجتماع پژوهشی ایجاد یک جامعه با دموکراسی مشارکتی است بنابراین اگر بنا باشد که مدیران به جامعه و سازمان خدمت کنند آن ها باید مسئله را در ابتدا بررسی کنند سپس از نگرش های علمی و ابزار های علمی برای حل آن مسائل استفاده کنند و برای نیل به این هدف نه تنها باید از کارمندان زیر دست خود بلکه باید از نظرات افراد جامعه و شهروندان بهره ببرد . سرانجام توصیه هایی برای استفاده از آن در کشور ما ایران ارائه شده است تا بتوان جای پایی را برای تشکیل و توسعه چنین اجتماعاتی را بوجود آورد.

پراگماتیسم، اجتماعی و پژوهشی، نگرش علمی ، دموکراسی مشارکتی