علی رسولزاده - گروه علوم خاک - دانشکده کشاورزی - دانشگاه محقق اردبیلی
سیدعلی اکبر موسوی - بخش مهندسی آب - دانشکده کشاورزی - دانشگاه شیراز

یکی از منابع مهم آب در ایران آبهای زیرزمینی می باشد. امروزه در اثر برداشت بی رویه از آبهای زیرزمینی، بیلان اکثر دشتهای ایران منفی بوده و سطح اب زیرزمینی روز بروز افت پیدا می کند. برای برآورد نوسانات سطح آب زیرزمینی، مدل های مختلفی وجود دارد. یکی زا این مدل ها که در سالهای اخیر مورد توجه و استفاده گسترده در جهان قرار گرفته است مدل نوسانات سطح آب زیرزمینی Water Table Fluctuation ) WTF) می باشد. اندازه گیری پارامتر مورد نیاز این مدل در مقیاس بزرگ زمان بر وغیر اقتصادی بوده و لذا معمولا از روش معکوس (method Iverse) استفاده می گردد. اهداف این تحقیق عبارتند از: الف) تهیه مدلی جهت برآورد پارامترهای مدل WTF با استفاده از روش معکوس همراه با آنالیز آماری جهت بررسی عدم اطمینان، ب) استافده از مدل برای برآورد نوسانات سطح آب زیرزمینی. این اهداف با نوشتن و توسعه مدل کامپیوتری توسط روش معکوس با استفاده از الگوریتم Levenberg-Marquart به زبان برنامه نویسی ++C همراه با مدل آب زیرزمینی WTF به عنوان مدل پیشرو (Forward) برای دشت توابع ارسنجان (استان فارس) بررسی گردید. با مدل تهیه شده ابتدا کسری از بارندگی و آبیاری که سبب تغذیه آبهای زیرزمینی می شود و همچنین آبدهی ویژه (Specific yield) که پارامتر های نامعلوم در دشت توابع ارسنجان بود، برآورد گردید. سپس مدل برای شبیه سازی سطح آب زیرزمینی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد با اینکه سطح اب زیرزمینی شبیه سازی پارامترهای برآورد شده منحصر به فرد (unique) نبوده و از عدم اطمینان بالایی برخوردار هستند. لذا بررسی مسئله وابستگی پارامترها و عدم اطمینان در مدل های آب زیر زمینی باید مورد توجه خاص کاربران این مدلها قرار گیرد.

مدل WTF ، روش معکوس، مدل آب زیرزمینی