راضیه یزدانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست
لعبت تقوی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
رضا حاجی سیدمحمدشیرازی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

تحقیق حاضر با هدف بررسی عملکرد فرایند شویش با استفاده از عوامل کلات کننده صـنعتی شـامل EDTA و NTA و مواد هیومیک در حذف فلزات سنگین سرب و روی از خاک اطراف معدن باما در جنوب غربی اصفهان انجام شده است. بدین منظور نمونهبرداری به صورت عمقی و از چند نقطه مختلف و در فاصله 1 کیلومتری از قسـمت هـای کنـاری معـدن صـورت گرفته و نمونهها پس از انتقال به آزمایشگاه غربال شدند. کلاتکنندههای مورد اسـتفاده بـه صـورت تیمارهـای جداگانـه بـه نمونههای خاک با غلظت 100 میلی مولار کربن و آب مقطر افزوده شده و پس از سانتیفیوژ و جـدا کـردن رونشـین ، غلظـت فلزات سرب (Pb (و روی (Zn (هر نمونه توسط دستگاه جذب اتمی سنجیده شد. تجزیه و تحلیل آماری دادههـای حاصـل از آزمایشها در محیط نرم افزار 0.16 SPSS انجام شده است. نتایج نشان داد کـه بـین تیمارهـا و همچنـین زمـان هـای آزمایش اختلاف آماری دیده میشود (05.0 < P .(بین تمامی کلاتکنندههای آزمایشی از نظر آماری تفاوت وجـود دارد و بیشترین اثر را بر حذف سرب و روی از خاک، EDTA به ترتیب با متوسط 78/22 و 58/624 میکروگـرم بـر لیتـر انباشـت سرب در عصاره آزمایشی داشته است و پس از آن NTA و هیومیک اسید در رتبههای بعدی قرار دارند. کـلات کننـده هـای آزمایشی از نظر درجه تاثیر در حـذف فلـزات سـنگین سـرب و روی برابـر بـا HA>NTA>EDTA هسـتند. بنـابراین، EDTA به عنوان موثرترین کلاتکننده فلزات سنگین سرب و روی از خاک شناخته شده که کمپلکس قدرتمندی بـا ایـن عناصر تشکیل میدهد. توصیه میشود که افزودن EDTA و NTA به خاک مناطق آلوده از نظر فلزات سـنگین سـرب و روی تا حداقل 10 روز ادامه داشته باشد زیرا بیشترین اثرات آن در روزهای هشتم تا دهم قابل انتظار خواهد بود.

فرایند شویش، کلاتکنندههای صنعتی، اسید هیومیک، سرب (Pb ،)روی (Zn ،)معدن باما اصفها