مجید گلزار - مدرس موسسه آموزش عالی اشراق بجنورد
عباس خدابنده - رئیس دانشکده فنی و حرفه ای پسران بجنورد (دارالفنون)

از ابتدای خلقت، انسان همواره، امنیت و آسایش خود را در گروی سرپناهی مامن متناسب با نیازهای بدوی میدانست. شروع و شالوده سرپناه که همان غارها بوده اند تا حد مطلوبی این مهم را مرتفع می ساخت. این خود با توجه به شرایط زیست بوم منطقه متفاوت بود؛ به این معنا که در مناطق کوهستانی و جنگلها، دشتها و نواحی ساحلی، انتخاب سرپناه منحصر به فرد به شمار می رفت، در واقع شرایط اکولوژیکی و ژئومورفولوژیک منطقه تا حد بسزائی تععین کننده بود. روند تکامل و استقرار و یکجا نشینی و نهایتا ایجاد تمدنهای کهن، حاکی از این واقعیت است که شرایط جغرافیائی نقش بسیار مهم و کلیدی در ایجاد تمدن داشته و نگاه کاملا منطقی براین پارمترها، مبین این واقعیت میباشد، که نمونه های آن را میتوان در شهرهای باستانی مانند شهر پارسه (تخت جمشید) مشاهده نمود. با توجه به روند رو به رشد علم و صنعت، نظریه های متعددی پیرامون شهرسازی مطرح شده است که هر یک از این نظریه ها را مورد آنالیز قرار داده و در نگاهی اجمالی تطابق آن را با معماری و شهرسازی کهن بررسی می نمائیم. روش این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت، توصیفی تحلیلی میباشد. هدف از تحقیق حاضر، نقدی بر نظریه های شهرسازی مدرن و بررسی معماری دوران باستان در راستای توسعه پایدار می باشد که با توجه مصادیق معماری گذشته و توجه عمیق شهرسازان آن دوران، به درک بیشتر تاثیرات عوامل ژئومورفولوژیک و جغرافیای طبیعی می پردازیم، چراکه عدم توجه به عوامل تعیین کننده جغرافیائی در اعتلای اهداف کلان توسعه پایدار میتواند تناقض عمیقی وجود آورد. از یافته های پژوهش حاضر میتوان به مواردی همچون، نقش علوم جغرافیا در شکل گیری شهرها و ایجاد تمدن نام برد که این مهم، خود را راستای توسعه پایدار و نهایتا آمایش سرزمین است.

معماری کهن ، شهرسازی ،آمایش سرزمین ، توسعه پایدار