نجمه یزدانفر - استادیارگروه پژوهشی بیوتکنولوژی صنعتی ، گروه پژوهشی صنایع شیمیایی ، مرکز آنالیز شیمیایی - پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی جهاد دانشگاهی – (ACECR) البرز- ایران
مهناز قمبریان - استادیارگروه پژوهشی صنایع شیمیایی، مرکز آنالیز شیمیایی - پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی جهاد دانشگاهی – (ACECR) البرز- ایران-
میترا زمانی - مربی پژوهش گروه پژوهشی بیوتکنولوژی صنعتی، مرکز آنالیز شیمیایی - پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی جهاد دانشگاهی – (ACECR) البرز-ایران
عباس جعفری جید - استادیارگروه پژوهشی بیوتکنولوژی صنعتی- پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی جهاد دانشگاهی – (ACECR) البرز-ایران

بخش اعظم نیترات دریافتی انسان از طریق محصولات و سبزیجات آلوده می باشد. نیترات تجمع یافته در سبزیجات به نیتریت و نیتروزاسید و نهایتاً نیتروزآمین ها تبدیل میشود که مخاطرات بهداشتی آنها به اثبات رسیده است. متأسفانه در غذایی بسیاری از مناطق کشور محصولاتی مانند خیار، سیب زمینی و هندوانه که در اکثر گزارشها بعنوان محصولات با درصد بالای آلودگی مطرح شده اند، به صورت ناصحیح مصرف میشوند. لذا دراین مطالعه بررسی میزان نیترات در انواع متداول مصرف این محصولات در دستور کار قرار گرفت. ابتدا هر نمونه به دو صورت، دسته بندی گردید (خیار و سیب زمینی به صورت با پوست و بدون پوست، و قسمتهای سفید و قرمز هندوانه به صورت جداگانه آماده آزمون شد) هر آزمونه به صورت سه بار تکرار آماده سازی و مقدار نیترات با استفاده از دستگاه اسپکتروفوتومتر UV-Visible اندازه گیری گردید.نتایج ارزیابی ها نشان داد در 6 سری نمونه های مورد آزمایش، میانگین نیترات در خیـار بـا پوسـت و بـدون پوسـت بـه ترتیب ( 3/78±88/8 و 1/88 ±53 )در سیب زمینی با پوست و بدون پوست بـه ترتیـب (5/53±175/2 و 3/79±100/5 )و در قسمت سفید و قرمز هندوانه به ترتیب (3/82±277/2 و 2/04±49/2) میلی گرم در کیلوگرم می باشد. مقایسه نتایج حـاکی از افزایش قابل توجه نیترات در آزمونه با پوست به ترتیب در خیار، سیب زمینی و هندوانه 1/68 ، 1/74 و 2/10 برابر آزمونه بدون پوست می باشد. میانگین نتایج خیار در هر دو حالت کمتر از حد مجاز، میانگین نتایج سیب زمینی با پوست و قسـمت سـفیدهندوانه بیش از حد مجاز ولی سیب زمینی بدون پوست و قسمت قرمز هندوانه کمتر از حد مجاز است. حداکثر میزان نیتـرات در تمام 6 سری نمونه ها بیش از حد مجاز است و بیشترین میزان نیترات در سیب زمینی بـا پوسـت (640±12/09 mg/kg)مشاهده گردید. اگرچه با توجه به تعداد محدود و فراگیر نبودن نمونه ها ارائه آمار دقیق درصد آلـودگی در محصـولات صـحیح نیست، اما با توجه به آلودگی نسبی محصولات، اطلاع رسانی و فرهنگ سازی در جهت استفاده سالم تر یعنـی بـدون پوسـت و قسمتهای زائد محصولات بسیار لازم و ضروری به نظر می رسد

محصولات کشاورزی، نیترات، خیار، سیب زمینی، هندوانه ، اسپکتروفوتومتر UV-Visible