سارا روحی چماقستانی - کارشناس بهداشت محیط

دریای خزر بزرگترین توده آبی بسته در جهان است 126 گونه و زیر گونه از ماهیان در دریای خزر زندگی می کنند و سیل دریای خزر تنها پستاندار دریایی این منطقه است منبع اصلی آلودگی در خزر شمالی رودخانه ولگاست که حاوی مقادیر زیادی فاضلاب صنعتی و شهری است. دریای خزر بزرگترین ذخیره آبی محصور شده خشکی در جهان بوده که مساحت کل آن 436 هزار کیلومتر مربع است و دارای فرصت ها و چالش ها است و نقش آن در شکل دهی سیمای اکولوژیک سرزمین های اطراف آن در چند دهه اخیر مورد توجه فراوان قرار گرفته است. شناخت عوامل آلاینده موثر بر محیط زیست دریایی، امری ضروری و نخستین گام در جهت بهبود و بازسازی این اکوسیستم با ارزش می باشد. هم اکنون آب جاری در 130 رودخانه به دریای خزر ریخته می شود و آب های آلوده بزرگترین منبع آلودگی دریای خزر است. برداشت بی رویه شن و ماسه و آلودگی ناشی از فاضلاب های خانگی، شهری و صنعتی دو عامل مهم تخریب رودخانه های حوزه آبریز دریای خزر محسوب می شوند. وجود انواع آلاینده ها، روی لارو و مراحل تخم ماهی اثرگذاشته و با ایجاد مشکلات ژنتیکی و رفتاری، غدد تولید مثل آنها را متاثر می سازد. سالانه 122 هزار و 350 تن آلودگی نفتی ، 304 تن کادمیوم و 34 سرب تن وارد دریای خزر می شود. بیشترین آلودگی نفتی از سوی همسایگان شمالی این دریا است که به دلیل شیب دریای خزر این آلودگی ها به سمت ایران پیشروی می کند. مدیریت مصرف سموم و استفاده از روش های مبارزه بیولوژیک و مدیریت تلفیقی آفات، علف های هرز و بیماری ها گام مهمی در جهت نیل به کشاورزی پایدار و به تبع آن کاهش شدید عوامل آلاینده محیط زیست خصوصا پساب مزارع کشاورزی می باشد. در عین حال اجرای مدیریت واحد برای محافظت از رودخانه ها و اصلاح قانون برخورد با قاچاقچیان خاویار را از جمله راهکارها برای رفع مشکلات این بخش عنوان کرد. همچنین در چارچوب همکاری و نشست های سالیانه پنج عضو همسایه دریای خزر موافقت نامه هایی مبنی بر بهره برداری اصولی از منابع دریا (چه منابع بستر و سطح دریا) منعقد و پروتکل هایی برای نظارت و ارزیابی پایبندی اعضاء تعریف و اجرا گردد.

آلاینده ها،نشانه های آلودگی آب دریا، عوامل آلودگی، مسائل زیست شناختی، دریای خزر