رحمان زارعیان - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی صنایع و سیستمها، دانشگاه تهران
سعید غفوری - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران
حامد شکوری گنجوی - دانشیار، دانشکده مهندسی صنایع و سیستمها، دانشگاه تهران

در قرن حاضر، یکی از بزرگترین دغدغههای جوامع صنعتی، در نظر داشتن ابعاد پایداری با سه بعد رشداقتصادی، عدالت اجتماعی و حفاظت از محیطزیست در بستر سیاستهای دولتها است. دراینبین توجه به محیطزیست از اهمیت ویژهای برخوردار است. یکی از شاخصههای پایداری محیطزیست، آلودگیهواست که ارتباط مستقیمی با مصرف حاملهای انرژی بخصوص مصرف بنزین دارد. امروزه در ایران هرچند سال یکبار قیمت بنزین توسط دولت افزایشپیدا میکند، که یکی از دلایل این افزایش، کنترل مصرف بالای بنزین است. در این مقاله با استفاده از ابزار پویاییشناسی سیستمها، تأثیر افزایش قیمت بنزین بر رفتار مصرف بنزین و به دنبال آن میزان گازهای گلخانهای آزادشده درجو، موردبحث قرار میگیرد. برای این منظور در ابتدا متغیرها و بازخوردهای تأثیرگذار در این مسئله شناسایی شده و مدل مربوط به مسأله ایجاد میشود.پس از تعیین روابط ریاضی بین متغیرها، شبیهسازی تحت چهار سناریوی عدم افزایش قیمت بنزین، افزایش قیمت بنزین به اندازه 30 درصد، افزایش قیمت بنزین به اندازه 50 درصد و افزایش قیمت بنزین به صورت پلکانی طی سه سال به اندازه 15 درصد صورت میپذیرد. نتایج حاصل از شبیهسازی چهار سناریو مطرح شده نشان میدهد اگر قیمت بنزین به اندازه 50 درصد افزایش پیدا کند، مصرف بنزین و میزان انتشار آلایندههای هوادر کوتاهمدتکاهش بیشترینسبت به بقیه سناریوها دارد، اما در نهایت با گذشت مدتزمانی (بسته به میزان افزایش قیمت) مقدار این دو متغیر تحت هر چهار سناریو روند صعودی خودرا شروع کرده و افزایش میابند. که دلایل شروع این روند افزایشی موردبحث قرار گرفته است.

توسعه پایدار، مصرف بنزین، آلودگی محیط زیست، پویاییشناسی سیستمها