بهمن کیانی - استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد ایران
اکبر نجفی - دانشیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس تهران

امروزه تولید نهال کاج تدادر شمال ایران در گلدانیهای پلاستیکی انجام می شود که هزینه های بالایی را به سازمان جنگلهای و مراتع کشور تحمیل می کند. مهمترین علت این امر مشکلات مدیریتی در روش ریشه لخت و راحتی کار در سیستم گلدانی می باشد که بواسطه عدم نگرانی در مورد هزینه های تولید تنها هدف، رسیدن به سقف معینی از تولید سالیانه است برای تصمیم گیری صحیح در انتخاب روش تولید، مقایسه پارامترهای موثر در تولیدنهال ضروری است. لذا در این تحقیق شش معیار که در تولید نهال برای جنگلکاری مهم هستند شامل سادگی مدیریت، هزینه ها، تولید، عملکرد در عرصه، سهولت در آوردن از زمین ، انتقال و کاشت و در نهایت کیفیت نهال، انتخاب و نظر متخصصین مختلف جمع آوری شد. پس از وزن دهی به معیارها و آلترناتیوها به کمک روش تحلیل شبکه ای و با نرم افزار Super Decision تجزیه و تحلیل لازم انجام شد. نتایج نشان دادند که روش گلدانی در شرایط فعلی برای تولید نهال کاج تدا ارجحیت دارد. اما تحلیل حساسیت نشان داد که با تغییر وزن معیار هزینه، روش ریشه لخت به سرعت برتری می یابد. در واقع تامین هزینه ها بوسیله دولت باعث شده که روش گلدانی علیرغم هزینه بالا همه نهالستاهها اجرا گردد. در حالی که اگر مراقبتهای ویژه ای که نهالهای ریشه لخت به آنها نیاز دارند اعمال شود، عملکرد قابل قبول با هزینه کمتر خواهیم داشت.

ارزیابی چند معیاره، ریشه لخت، گلدانی، کاج تدا، معیارهای کیفی