مصطفی محمدی - کارشناس ارشد عمران آب ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه ، مراغه ، ایران
یوسف حسن زاده - استاد دانشکده عمران ، دانشگاه تبریز

با توجه به شرایط آب و هوایی کشور و عدم توزیع متوازن بارش ها، از گذشته های دور، به منابع آب های زیرزمینی توجه خاص شده و به واسطه مجموعه ای از ویژگی های منحصر به فرد آن، به عنوان یکی از اصلی ترین بخش های تأمین آب مصرفی محسوب می گردد. تحقیق حاضر به منظور بررسی کمی و کیفی منابع آب زیر زمینی بر روی برخی از دشت های شرق دریاچه ارومیه انجرام شده است. در اغلب مناطق شهری و روستایی منطقه، کمبود آب جهت شرب، کشاورزی و صنعت مشهود است و مسئله کم آبی، ساکنان را به بهره برداری از منابع آب زیرزمینی مجاب نموده است. بررسی کمی آب زیرزمینی در منطقه، براساس تراز سطح آب زیرزمینی حاصل از چاه های پیزومتری انجام شد و بررسی های کیفی با اندازه گیری پارامترهای کیفی آب که شامل عناصری مانند Cl، Na، Mg، Ca و ... انجام گردید. نهایتا با کمک آزمون من کندال بر روی سری زمانی مقادیر 10 سال اخیر سطح آب زیرزمینی هر دشت، روند یا عدم وجود روند بررسی گردید. نتایج تحلیل ها نشان داد که در مقیاس سالانه، تمامی دشت ها دارای افت در سطح آب زیر زمینی بودند. بررسی حجم برداشت و ورودی های هر زیرحوضه نشان داد که همه این دشت ها با کمبود تغذیه همراه بوده و با ادامه روند کنونی، از لحاظ کمی و کیفی، با مشکلات فراوان روبرو خواهند شد. نتایج تحلیل های کیفی آب، بیان گر کاهش کیفیت آن در اثر افزایش برداشت از منابع و کاهش تغذیه آبخوان ها بود. بررسی PH متوسط نشان داد که در اکثر دشت ها این مقدار بیش از 7.5 می باشد. نهایتا مقادیر آنیون ها و کاتیون ها برای دوره زمانی مورد نظر مورد تحلیل قرار گرفت و مشخصه های آماری برای هر پارامتر به صورت مجزا تحلیل گردید.

دریاچه ارومیه ، کیمت و کیفیت ، منابع آب زیرزمینی ، آزمون من کندال