غلامرضا میری - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان، دانشکده علوم انسانی، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، زاهدان، ایران
امیر قریب - دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان، دانشکده علوم انسانی، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، زاهدان، ایران

گسترش فیزیکی شهرها و روستاها به سوی یکدیگر سبب الحاق و ادغام سکونتگاه کوچکتر ( روستا ) در سکونتگاه بزرگتر ( شهر ) می شود. ادغام روستا در شهر پیامدهای زیادی در روستای ادغامی و شهر بر جای می گذارد. این پیامدها به صورت مثبت یا منفی قابل ارزیابی است. توسعه فیزیکی شهرها فرایندی پویا و مداوم است که طی آن محدوده های فیزیکی شهر و فضاهای کالبدی آن در جهات عمودی و افقی از حیث کمی و کیفی افزایش می یابد و اگر این روند سریع و بی برنامه باشد در نتیجه آن سیستم های شهری را با مشکلات عدیده ای مواجه خواهد ساخت. لذا در این مطالعه به بررسی و تحلیل اثرات اقتصادی اجتماعی رشد فیزیکی کلانشهرها بر روستاهای پیرامون ( مطالعه موردی کلانشهر مشهد ) پرداخته شده است. روش تحقیق تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از نرم افزار Excel، SPSS و مدل VICOR فازی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که، بین رشد فیزیکی کلانشهر مشهد و ابعاد اقتصادی و اجتماعی مورد نظر در روستاهای مورد مطالعه با sigهای بدست آمده 0/000 رابطه معنادار و مثبتی دیده می شود. لذا گسترش فیزیکی کلانشهر مشهد بر ابعاد اقتصادی اجتماعی روستاهای پیرامون تاثیر به سزایی داشته است. همچنین نتایج مدل VICOR نشان می دهد در بین روستاهای مورد مطالعه با توجه به تاثیر گسترش فیزیکی شهر مشهد بر ابعاد اجتماعی و اقتصادی روستای خطیان با امتیاز (1/000) بیشترین تاثیر را پذیرفته است و نسبت به سایر روستاها ارجعیت دارد.

رشد فیزیکی، توسعه شهری، ابعاد اقتصادی، روستا، کلانشهر مشهد