سمیه خانی - دانشجوی دکتری معماری اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
احمدعلی نامداریان - دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران
پریسا هاشم پور - دکتری معماری اسلامی، استادیار دانشگاه هنر اسلامی تبریز،

معماری همواره یکی از نیازهای اصلی انسان بوده است. اما این نیاز، در دوره های گوناگون به صورت های مختلفی تأمین می شده و تلقی انسان نسبت به آن نیز همواره در تغییر بوده است. میتوان عنوان کرد در دورانهای مختلف بسته به نگرش نسبت به «فضا»، طراحی معماری جهت می یافته است. تقریباً در تمام دوران ها، نگرش نسبت به فضا، متاثر از دوگانه ی «مطلق- رابطه ای» بوده که صورت های دیگری نیز یافته است از جمله : «ذهنی- عینی»، «فیزیکی- اجتماعی» و «انتزاعی- دارای تفاوت» . این پژوهش از نوع بنیادی و روش تحقیق کیفی و تحلیل محتوا، از طریق مطالعه ی منابع کتابخانه ای، به بررسی دوگانه های پیرامون فضا و تئوری تولید فضای لوفور پرداخته و تلاش دارد از دو گانه فضا خلاصی یافته و فضا را علاوه بر ابعاد فیزیکی و ذهنی، دارای بعد اجتماعی ببیند. این بعد اجتماعی همان «زندگی روزمره» است. زندگی روزمره اصلی ترین قلمرو تولید معناست. جایی که تمام نیروهای اقتصادی، سیاسی، ایدئولوژیک و طراحانه در اینجا تجلی می یابند. از طرفی سرمایه داری، تلاش دارد با تمام ابزارهای موجود، زندگی روزمره ساکنان را به تسخیر خود درآورد و با «از خود بیگانه» کردن ساکنان، آنها را در راستای منافع خود درآورد. معماری و شهر، امری حد واسط زندگی روزمره ( نظم نزدیک ) و نیروهای حاکمیتی- ایدئولوژیکی (نظم دور) است. نظم دور تلاش می کند به کمک معماران بر زندگی روزمره چیره شود. یکنواختی، کسالت، انزوا، از بین رفتن فردیت ساکنان، گسترش فاصله ی مرکز- پیرامون، از بین رفتن فضاهای دارای تفاوت و غلبه ی فضای انتزاعی محصول اینگونه از معماری است. این پژوهش پیشنهاد دارد، فرآیند طراحی معماری را به گونه ای در نظر بگیرد که با شناسایی و شکوفا کردن جنبه های مثبت زندگی روزمره، علاوه بر آنکه از یکنواختی و روزمرگی معماری اجتناب کند، به مقابله با هژمونی نظم دور و از خودبیگانگی بپردازد. چرا که معماری در زمانه ی کنونی یا عمل اجتماعی نیز هست و زندگی روزمره، نقطه ی عطف آن است.

معماری، زندگی روزمره، تولید فضا، هانری لوفور