وحید ماجد - استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
غلامعلی شرزه ای - دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
نفیسه مسیبی - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران

امروزه، بحرانهای زیستمحیطی یکی از بااهمیت ترین مسائل پیش روی دولت ها میباشد. در کشور ما نیز طی سالیان گذشته پرداخت یارانه در بخش انرژی باعث تقاضای فزاینده حاملهای انرژی شده است. در بخش حملونقل جادهای نیز عوامل متعددی چون پایین بودن قیمت سوخت همراه با بالا بودن عمر خودروها و همچنین تولید گسترده وسایل نقلیه با بازدهی پایین موجب مصرف بیرویه سوخت شده است که از پیامدهای این مسئله انتشار گسترده انواع آلایندهها است. سیاست های مالی از جمله مالیاتها می توانند از عمدهترین سیاستهای کلان اقتصادی باشند که منجر به ایجاد تغییراتی در کارکردهای نظام زیست محیطی شوند، تغییراتی که به صورت ویژه از نقطه نظر ایجاد آلودگیها میتوانند بسیار با اهمیت باشند. . بنابراین در این مطالعه سعی شده اثر مالیات بر مصرف بنزین(به عنوان تأثیرگذارترین حامل انرژی در انتشار آلایندهها) بر انتشار آلایندههای اکسیدهای نیتروژن(NOX)، هیدروکربنها(CH)، ذرات معلق (SPM)، دیاکسید کربن(CO2)، دیاکسید گوگرد(SO2) و مونواکسید کربن(CO) بررسی شود. برای این منظور ابتدا تابع تقاضای بنزین به روش ARDL و به صورت لگاریتمی برآورد گردید. سپس با توجه به کشش قیمتی، تأثیر مالیات سبز طی چندین سناریو بر تقاضای این حامل انرژی محاسبه گردید. در نهایت با استفاده از ضریب انتشار اعلام شده از سوی وزارت نفت اثر این مالیات بر انتشار آلایندهها بررسی شد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که با وجود کشش قیمتی پایین برای مصرف بنزین، تنها در صورت اعمال مالیاتی با نرخ 200 درصدی، انتشار آلایندهها به صورت معنیداری کاهش خواهد یافت. بدین صورت که اعمال مالیات سبز به میزان 200 درصد، با فرض ثابت بودن سایر شرایط، در بلندمدت موجب کاهش انتشار آلایندههای NOX ، SO2، CO2، CO، CH و نهایتاً SPM هر یک به ترتیب به میزان؛ 93/10 درصد، 26/6 درصد، 11/2 درصد، 8/4 درصد، 05/27 درصد 17/2 درصد میگردد طبقه بندی JEL:Q53-Q41-C22-H23

مالیات سبز، آلودگی هوا، تقاضای بنزین، ایران، روش ARDL