امیر پور حسن - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری
حسن ستاری ساربان قلی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی تبریز

با انقلاب صنعتی و پیشرفت های فنی – تکنولوژیکی در عرصه معماری، معماری بومی اقصی نقاط دنیا که با توجه به طبیعت و محیط پیرامون خود شکل می گرفت به دست فراموشی سپرده شد. در دهه هفتاد با آغاز بحران انرژی در جهان عصر پایداری آغاز شد و عکس العمل هایی در رابطه با بحران های زیست محیطی ناشی از ساخت وسازهای بی رویه به وجود آمد. کاربرد مفاهیم پایداری و توسعه پایدار در معماری مبحثی به نام « معماری پایدار » را به وجود آورد به طوری که امروزه محیط زیست، صرفه جویی در مصرف انرژی های فسیلی و توسعه پایدار به مباحث بسیار مهم و رایج در سطح بین المللی تبدیل شدند و حفظ منابع انرژی، جلوگیری از آلوده کردن زمین و محیط زیست، کاهش میزان مصرف انرژی های فسیلی و هم زیستی با شرایط طبیعی و اقلیمی مبدل به یکی ازمهم ترین تدابیر در معماری و شهرسازی شده و معماران و شهرسازان را ملزم به رعایت اصول و قواعد خاصی در زمینه ساخت و ساز می کند. معماری سنتی ایران سرشار از نکاتی است که ممکن است گاهی گوشه ای از آن کشف و مورد استفاده قرار بگیرد. معماران سنتی در طراحی و ساخت بناها از اصول و ویژگی های منحصر به فردی استفاده کردند که ضمن توجه به مسایل زیباییشناختی و حفظ محیط زیست، بناهایشان پاسخگوی نیازهای کاربران بوده باشد. این بناها به وضوح کلیه مفاهیم نوین در عرصه معماری پایدار را در خود دارند. ضروری است تا اصول و روش های استفاده شده در معماری سنتی را به منزله نشانه ای از اصول پایداری عصر حاضر یادآوری کرده و سپس، آن ها را با پیشرفت های تکنولوژیک عصر حاضر و دنیای جدید مطابقت داد. این پژوهش با هدف تطبیق اصول به کار رفته در معماری سنتی با معیارهای پایداری عصر حاضر به بررسی ویژگی های معماری سنتی خواهد پرداخت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بیشتر اصولی که در معماری پایدار نوین در قرن حاضر مطرح می شود، در معماری سنتی این مرز و بوم به اشکال مختلف رعایت می شد که خود موید تاثیر صحیح فرهنگ، دین و سنت های مردم ایران بر چگونگی ساخت و ساز و معماری در سده های پیشین بوده است. این همان اصولی است که در عصر حاضر به فراموشی سپرده شده و با بازآفرینی این اصول، منطبق با معماری معاصر، رویکرد جدیدی در معماری معاصر ایران ایجاد خواهد شد.

معماری پایدار، اصول پایداری، معماری سنتی، اصول معماری سنتی