علی حیدری - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان
غلام خداکرمیان - دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان

یونجه Medicago sativa از گیاهان مهم علوفه ای و استان همدان منطقه ای مناسب برای رشد آن است پژمردگی باکتریایی یونجه که توسط Clavibacter michiganensis subsp insidiosus ایجاد می شود یکی از بیماریهایی اسن که سبب کاهش محصول در این استان می شود این بیماری تاکنون به صورت جامع در استان همدان مورد بررسی قرار نگرفته است در این بررسی از مناطق مختلف یونجه کاری استان همدان نمونه برداری و باکتری عامل بیماری پژمردگی جدا شد بیماریزایی استرین های جدا شده روی یونجه تحت شرایط گلخانه با سه تکرار تایید شد استرین های مورد بررسی پس از گذشت 40 روز در بوته ها علایم بیماری را ایجاد کردند با بررسی ویژگی های فنوتیپی استرین های عامل بیماری پژمردگی یونجه به عنوان C. m. subsp. insidiosus تشخیص داده شدند تاثیر استرین های جدا شده بر طول ساقه و ریشه و وزن تر و خشک بوته های آلوده در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار ارزیابی شد داده ها توسط نرم افزار SAS و آزمون دانکن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند

پژمرگی باکتریایی یونجه،تنوع ژنتیکی،RAPD PCR-RFLP Clavibacter michiganensis subsp. Insidiosus