سارا خراسانی نژاد - دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
عبدالکریم کاشی - استاد و استادیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
سید محمد فخر طباطبایی - استاد و استادیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

بعضی گیاهان زراعی دارای اثرات آللوپاتیک می باشند و بررسی اثرات آنها بر گیاهان به خصوص در تناوب زراعی و کشت توام از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بر همین اساس، در این تحقیق توانایی آللوپاتی اندام های خیار بر روی میزان رشد بادمجان، گوجه فرنگی، فلفل و خیار به طور جداگانه در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل دو عاملی، در سیستم کشت هیدروپونیک در گلخانه بررسی گردید. در این تحقیق، فاکتور اول نوع گیاه (فلفل، خیار، گوجه فرنگی و بادمجان) و فاکتور دوم، نوع اندام عصاره گیری شده (برگ، ریشه و ساقه) بود. ابتدا عصاره الکلی ٥ درصد وزنی‐ حجمی حاصل از اندام های برگ، ریشه و ساقه خیار تهیه گردید و سپس اثر آن بر تعداد برگ، گل، طول ریشه و ساقه، وزن تر ریشه و ساقه، وزن خشک ریشه و ساقه، به عنوان شاخص های رشد گیاهان مذبور نسبت به نمونه شاهد بدون تیمار عصاره دهی، مطالعه گردید. نتایج حاصله نشان داد که عصاره اندام های خیار در همه موارد اثر معنی داری بر کاهش شاخص های رشد سایر گیاهان داشته است. از بین گیاهان فوق، تحت تاثیر عصاره اندام های خیار، رشد بادمجان و پس از آن خیار بیشترین کاهش رشد را نشان داده اند. بنابراین، خیار بیشترین اثر آللوپاتی را بر روی بادمجان داشته است. همچنین کاهش قابل توجه رشد خیار را می توان به خود مسمومی در خیار نسبت داد. از آنجایی که عصاره ریشه در مقایسه با سایر اندام ها، رشد گیاهان فوق را بیشتر کاهش داده است، مشخص می شود که ریشه دارای اثر آللوپاتی بیشتری می باشد که می توان این مسئله را به تولید اولیه مواد آللوشیمیایی در ریشه مربوط دانست.

آللوپاتیک، اندام، شاخص های رشد، خود مسمومی، عصاره