سعادت ساریخانی خرمی - دانشجوی سابق دکتری دانشگاه تربیت مدرس
کاظم ارزانی - استاد گروه علوم باغبانی، دانشگاه تربیت مدرس
محمودرضا روزبان - استادیار گروه علوم باغبانی پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران
مریم میرسلیمانی - کارشناس ارشد سازمان جهاد کشاورزی شهرستان اقلید، فارس

اولین قدم در برنامه های اصلاحی گردو، بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های آن و گزینش ژنوتیپ های امیدبخش و برتر از میان آنها است. به منظور ارزیابی ژنوتیپ های بذری گردوی شهرستان اقلید، به عنوان یکی از مراکز مهم کشت و تنوع گردو در استان فارس و کشور، پژوهشی طی سال های 1389-1388 انجام شد. در این تحقیق، براساس اطلاعات جهاد کشاورزی و باغداران ، 110 ژنوتیپ انتخاب شد که پس از مشاهدات اولیه، براساس عدم تظاهر علائم بلایت و سرمازدگی و وزن میوه بالاتر از 6/5 گرم، از میان آنها تعداد 48 ژنوتیپ برای مطالعات بعدی گزینش گردید. در ادامه پژوهش، صفات فنولوژیکی و پومولوژیکی ژنوتیپ های منتخب، براساس دو توصیف نامه IPGRI و UPOV مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس نتایج بدست آمده، دامنه تغییرات وزن میوه، وزن مغز، درصد مغز و ضخامت پوست سخت بهترتیب بین 19/-8/6 گرم، 9/5-2/8 گرم، 62/6-17/5 درصد و 3-0/86 میلی متر بود. در این ارزیابی، ژنوتیپ های E36 ,E35,E34 ,E30 ,E28 ,E26 ,E22 ,E20 ,E9 ,E5 و E49 به عنوان ژنوتیپ برترر انتخاب گردیدند که وزن میوه و مغز آن ها بین 19/8-11 و 6/5-9/2 گرم متغیر بود. نتایج حاصل از تجزیه کلاستر، ژنوتیپ های منتخب را در 8 گروه قرارداد. همچنین مطالعه همبستگی بین صفات مهم از نظر میوه کاری در این پژوهش نشان داد که اندازه میوه اعم از طول، ضخامت و عرض میوه و همچنین ضخامت پوست سخت در تعیین وزن میوه و مغز گردو نقش اساسی دارند، به طوری که ژنوتیپ های گردو با میوه درشت تر و پوست نازک تر از وزن میوه و مغز بالاتر و در نتیجه درصد مغز و عملکرد بهتری برخوردار بودند.

اقلید، تنوع مورفولوژیک، تجزیه کلاستر، همبستگی، درصد مغز، باردهی جانبی