محمد عارف پوریان - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد و استاد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
غلام حسین داوری نژاد - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد و استاد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
یحیی سلاح ورزی - مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات انار دانشگاه فردوسی مشهد

ریزموجودات مفید ( EM )، یکی از کود های زیستی تجاری شامل باکتری های فتوسنتزی، باکتری های اسید لاکتیک، قارچ و اکتینومیست هاست. برای ارزیابی اثر ریزموجودات مفید ( صفر و 1 درصد ) و تنش شوری ( 0، 50، 100 و 150 میلی مولار ) بر صفات مورفوفیزیولوژیک انار رقم شیشه کپ، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام گرفت. برای اعمال تنش شوری از کلرید کلسیم و کلرید سدیم به نسبت 1:10 استفاده شد. شاخص های مطالعه شده شامل ارتفاع ساقه اصلی، وزن تر اندام هوایی، طول ریشه، وزن خشک ریشه و حجم ریشه، محتوی نسبی آب برگ، شاخص کلروفیل و نشت الکترولیت، محتوی پتاسیم و سدیم بودند. نتایج نشان داد که تمامی شاخص های مورفوفیزیولوژیک اندازه گیری شده به جز نشت الکترولیت در تیمار 1 درصد EM به طور معنا داری بیشتر از تیمار بدون EM تحت شرایط شوری بود. همچنین تحت شرایط تنش شدید شوری ( 150 میلی مولار) استفاده از EM موجب کاهش 12/5 درصدی سدیم و افزایش 11/5 درصدی پتاسیم، در مقایسه با عدم کاربرد EM شد. براساس نتایج حاصل از این پژوهش، به نظر می رسد، کاربرد ریزموجودات مفید می تواند اثرات مضر شوری را در سطوح پایین تنش کاهش دهد.

شاخص کلروفیل، محتوی نسبی آب برگ، محتوی سدیم، EM