زاهد شفیعی - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه هنر اصفهان
امیرمحمد باقری نژاد - دانشگاه هنر اصفهان
ندا ترابی فارسانی - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه هنر اصفهان
لیلا میرقدر - دانشگاه هنر اصفهان

هدف ایجاد اکوموزه در مناطق روستایی، حفظ میراث فرهنگی، معماری بومی و همچنین جریان زندگی در مناطقی است که در حال فراموش کردن هویت منحصر به فرد خود هستند. اکوموزه ها که یکی از انواع موزه های فضای باز و جزء مهمترین جاذبه های گردشگری به شمار می آیند، می توانند از طریق اشتغال زایی و ایجاد درآمد، تاثیر به سزایی در توسعه روستایی و کاهش روند مهاجرت روستاییان به شهرها داشته باشند. اکوموزه ها معمولا محوطه های فرهنگی هستند که به واسطه وجود عناصر و آثار شاخصی که در درون محوطه خود گنجانده اند از اهمیت زیادی برخوردار می باشند و زمینه های لازم را برای شناسایی فرهنگ و زندگی در قلمروها فراهم می نمایند. این نوع موزه ها می توانند تلفیقی از جاذبه های معماری کهن روستایی، اشیا و آثار هنری، غذاهای محلی، بازی ها و موسیقی محلی روستایی باشند که نقش بسیار مهمی در تغییر نگرش، نسبت به فرهنگ روستایی در میان بازدید کنندگان روستایی و شهری ایجاد می نمایند. روستای ماخونیک در استان خراسان جنوبی، به سبب ویژگی های طبیعی، سبک معماری و آداب و رسوم منحصر به فرد می تواند به عنوان یک اکوموزه مطرح گردد. هدف از این پژوهش توصیفی- تحلیلی، که از منابع کتابخانه ای، مصاحبه و تحلیل سوات به عنوان ابزار پژوهش بهره گرفته است، شناسایی پتانسیل های (نقاط قوت، ضعف، فرصت، تهدید) روستای ماخونیک به عنوان یک اکوموزه و ارایه راهکارهایی به منظور تبدیل این روستا به یک اکوموزه است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که توانمندسازی جامعه محلی، افزایش آگاهی اجتماعی، ارتقاء مشارکت جامعه میزبان، مدیریت صحیح و توجه متولیان و مسیولان عالی رتبه، در تبدیل روستای ماخونیک به یک اکوموزه موثر واقع خواهد شد.

اکوموزه، بیرجند، تحلیل سوات، روستای ماخونیک، موزه