مازیار مسلمی - مدرس موسسه آموزش عالی روزبهان
سیدعلیرضا طباطبایی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری
فروغ زرینی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری

در این مقاله به بررسی حس تعلق مکانی در محله های مسکونی معماری سنتی ما در گذشته بوده است می پردازیم که این حسدرارتباط با رابطه انسان با محیط می تواند دخیل باشد.روش تحقیق بصورت تحلیلی و دیاگرامی می باشد و به بیان رابطه ی انسان بهعنوان مخاطب مورد نظر در محیط محله های مسکونی پرداخته می شود و این حس را می توان رابطه ای عاطفی و پر معنا بینشخص و مکان توصیف کرد، پیوندی احساسی که مردم آن مکان را به عنوان قرارگاهی برای بازگشت بدان ارزشمندبدانند. درحقیقت احساس تعلق به مکان شاخصی است که در محله های مسکونی ازطریق آن می توان میزان تمایز آن مکان را برایمردم، نسبت به دیگرمکان ها سنجید.این تمایزات مجموعی از عوامل مادی و معنوی شامل محیط کالبدی و معماری، محیط اجتماعی و نوع فعالیت ها، سطح فرهنگوتاریخ، ابعاد شخصی و روانشناسانه (ادراک، شناخت و احساس) می باشد. با درنظرگیری ابعاد تشکیل دهنده حس تعلق، می توانبه یک دسته بندی کلی شامل عوامل درون فردی و برون فردی رسید. درتحقیق حاضر، ابعاد شخصی تشکیل دهنده حس تعلق کهشامل عوامل ادراک، شناخت و احساس است را عاملی درون فردی و ابعاد محیط کالبدی و اجتماع را ازعوامل برون فردیتاثیرگذار برحس تعلق می دانیم و درآخرمیزان چگونگی هریک از این عوامل را بر شکل گیری حس تعلق به مکان را تبیین میکنیم. از این رو محله های مسکونی سنتی ایران در بروز این هویت و احساس تعلق مکانی جزو شاخص ترین ها در فرهنگ ایرانیدیده می شود.

حس تعلق به مکان، محله های مسکونی سنتی ایران، رابطه انسان با محیط، روانشناسی محیط