حسین آذر نیوند - استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
مسعود نصری - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردستان
علی نجفی - مدرس دانشگاه آزاد اسلامی

گردشگری و بویژه طبیعت گردی به عنوان ی کی از شیوه های استفاده از جاذبه های طبیعی و هم راه حلی برای پایداری پتانسیل ها به شمار می آید . صنعتی که با گسترش قلمروهای خود در قرن گذشته و حال می تواند با وجود پتانسیل های متنوع و جذاب سرزمین ایران از جایگاهی خاص برخوردار گردد . بر اساس پیش بینی های 6 درصد خواهد بود که / 3 تا 7 / صورت گرفته رشد عمومی صنعت توریسم برای نخستین دهه در پیش رو بین 4 بیشترین سهم آن بین 10 تا 30 درصد مربوط به اکوتوریسم است و با عنایت به اینکه تا یک دهه دیگر شمار طبیعت گردان که اکنون 7 درصد از کل مسافران جهان را شامل می شود به بیش از 20 درصد برسد ضرورت توجه به این صنعت مورد توجه سرمایه گذاران، دولتمردان و ... می باشد. در کشور ایران مجموعه گسترده ای از منابع پراکنده، ثبت نشده و در بسیاری از موارد رو به قهقرا داشته های اکوتوریسم ایران را تشکیل می دهند که این داشته ها طیف متنوعی از چشم ان دازهای جغرافیایی، آثار و ذخایر طبیعی را شامل می شود . بررسی جغرافیایی طبیعی ایران و نیز امکان سنجی هر کدام از جاذبه های اکوتوریسمی بیانگر آن است که اکوتوریسم در ایران یک منبع اقتصادی کم نظیر ، خاص و بسیار متعدد و البته رها شده به حال خود است . مناطق کویری بد لیل وجود منابع کافی اعم از پتانسیل های طبیعی و انسان علاوه بر تقویت اکوتوریسم باعث تعادل در رشد اقتصادی روستاهای پیرامون آن شده و با ایجاد قطب های توسعه گردشگری به تکمیل سایر قطبهای اقتصادی موجود می پردازد . این منطقه با داشتن روستاهای متعدد و پراکنده به صو رت نگین های سرسبز در پهنه کوهستانها و دشتها و همچنین همجواری با چشم اندازهای ژئومورفولوژی از جمله تپه های ماسه ای، رخساره های زیبا ، متنوع و بهت انگیز کویری ، مناطق کوهستانی و دره های عمیق از یک سو و شیوه های سنتی در بهره برداری و حفاظت از منابع طبیعی از س وی دیگر با عنایت به منابع معیشتی روستاهای آن که تلفیقی از فعالیتهای کشاورزی است. از آنجا که در مجموع ساختار طبیعی - انسانی و مجموعه روستاها و شهرهای موجود در منطقه کویری دارای تنوع منحصر به فرد و ویژه می باشد و عموماً طرز زندگی اجتماعی آن نیز دارای جلوه های خاص است . به همان اندازه اشکال مختلف توریسم خصوصاً اکوتوریسم و تفرج در آن از قابلیت توسعه بالایی برخوردار است . در این مقاله ضمن بررسی ابعاد و ویژگیهای توسعه اکوتوریسم در منطقه ویژگیهای برخی از جاذبه های توریستی منطقه در جهت زمینه سازی برای توسعه این صنع ت در منطقه و ضرورت توجه به آن در معماری شهری و روستایی در برنامه ریزیهای ناحیه ای و منطقه ای بیان می گردد.

اکوتوریسم ، توسعه پایدار ، مناطق کویری ، پتانسیل ها ، گردشگران