سارا جلیلی - دانشجوی کارشناسی ارشد فراوری مواد معدنی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین، گروه مهندسی معدن
غلامرضا کریمی - عضو هیات علمی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین، گروه مهندسی معدن

منطقه معدنی اسفوردی واقع در30 کیلومتری شمال شرقی شهربافق، که یکی از مهمترین منابع کانسنگ فسفات دارای عناصر نادر خاکی در کشور میباشد. این کانسار حاوی سه عنصر نادر خاکی اصلی سریم، لانتانیم، نیودیم میباشد که طبق آنالیزهای انجام شده نمونه شاهد با OES-ICP مقدار هریک از این عناصر به ترتیب برابر با 5510،2220،1980 ppm میباشد. مقدار عنصر فسفر در نمونه شاهد برابر با 31.25 % میباشد. هدف این مقاله تولید تری فسفات سدیم از کنسانتره فسفات اسفوردی به عنوان محصول جانبی و بررسی رفتار عناصر نادر خاکی در محیط قلیایی میباشد. فرآیند انحلال در دو مرحله انجام شد. که در پیش تغلیظ کنسانتره، فسفر آن با انحلال در اسید سولفوریک تحت شرایط دمای 110-100 درجه سانتی گراد، زمان 1 ساعت،2 -5.1= pH به صورت اسید فسفریک از سیستم خارج گردید. درمرحله دوم، بهینهسازی انحلال فسفر در رسوب باقیمانده با استفاده از نرمافزار DesignExpert و رفتار عناصرنادرخاکی در محیط قلیایی مورد بررسی قرار گرفت. که مقادیر کلی عناصر نادر خاکی( سریم،لانتانیم، نیودیم) به همراه مقادیر فسفر در نرمافزار قرار داده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که تحت شرایط بهینه دمای 130 درجه سانتیگراد، زمان 85.2 ساعت، و غلظت سود برابر با 561گرم در لیتر، انحلال فسفر، عناصر نادر خاکی برابر با 696.79 درصد، 355.82 درصد گردید. و با توجه به انحلال بیشترین مقدار فسفر در محلول نهایی، محلول نهایی تبخیر گردید و سدیم تری پلی فسفات Na3PO4 تولید گردید.

عناصر نادر خاکی، فسفات اسفوردی، سدیم تری پلی فسفات، نرمافزار Design