ناصر عرفاتی - استادیار دانشکده - فنی و مهندسی دانشگاه تفرش
سیده فاطمه احمدیان - کارشناس ارشد خاک و پی دانشگاه دانشگاه تفرش
نوید جوشیده - دانشجوی کارشناسی ارشد خاک و پی دانشگاه محقق اردبیلی

به دلیل اینکه روزانه جمعیت انبوهی به طور مستقیم یا غیر مستقیم از سازه هایی مثل تونل، مترو، زیرگذر و ... استفادهمی کنند. بررسی رفتار این سازه ها برای پیش بینی نحوی عملکرد آنها و تشخیص حالت های بحرانی ممکن از اهمیتویژه ای برخوردار می باشد. آنالیز اجزای محدود سه بعدی روشی مناسب برای تخمین حرکات زمین در اثر حفر تونل میباشد که به منظور اعمال اثرات سه بعدی تونل سازی با استفاده از آنالیز دو بعدی، روش های مختلفی با توجه به نوعتونل زنی موجود بوده که روش کاهش تنش در حفر تونل به شیوه ی NATM ، مقبول ترین روش می باشد. در این روشاز یک ضریب به نام فاکتور باربرداری (β) جهت شبیه سازی اثر قوسی شدن سه بعدی خاک استفاده می شود. در این مقاله آنالیز سه بعدی برای شش مقدار ضریب فشار جانبی خاک ((k(0) شبیه سازی گردید سپس آنالیز دو بعدی برایهمان مقادیر ((k(0) و با مقادیر مختلف ضریب باربرداری (β) انجام شد و نتایج بدست آمده از آن با نتایج آنالیز سه بعدی مقایسه گردید و نتیجتا مناسب ترین ضریب β برای هر مدل با ضریب فشار جانبی خاک مشخص، ارایه گردید.

ضریب باربرداری ، ضریب فشار جانبی خاک، نرم افزار PLAXIS ، NATM ، تونل کم عمق