پیمان حجازی - دانشجوی دکتری فیزیک پزشکی، گروه فیزیک پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس
بیژن هاشمی ملایری - دانشیار گروه فیزیک پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس
مجید شهریاری - دانشیار گروه مهندسی هسته ای، دانشگاه شهید بهشتی
محمدتقی عیوضی - استادیار گروه فیزیک پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه

تعیین پارامترهای باریکه الکترونی فرودی بر هدف جهت شبیه سازی مونت کارلو و تعیین دز جذبی بیمار ضروری می باشد. ابن پارامترها نظیر انرژی متوسط، توزیع انرژی و توزیع شعاعی در روش معمول آزمون خطا تعیین می شوند. هدف از این مطالعه ارایه روشی آسان، کارآمد و صحیح برای تعیین پارامترهای باریکه الکترونی اولیه می باشد. موادها و روش ها : ابتدا ساختار دقیق سر هندسی و بیم فوتونی 6MV شتاب دهنده خطی الکتا با و بدون وج بر مبنای اطلاعات دریافتی از شرکت سازنده و با استفاده از کد مونت کارلوی MCNP4C شبیه سازی شد. سپس، چشمه الکترونی صفحه ای با انرژی متوسط ثابت و بدون توزیع های شعاعی و انرژی شبیه سازی شد و منحنی درصد دز عمقی به وسیله این چشمه بدست آمد. برای مقایسه توزیع و انطباق منحنی درصد دز عمقی بدست آمده از شبیه سازی و اندازه گیری تجربی به ترتیب از آزمون های K-S و تک نمونه ای T برای اختلاف بین دو منحنی درصد دز عمقی استفاده شد. انرژی متوسط به میزان 0/2MV تغییر داده شد تا انطباق دو منحنی درصد دز عمقی بدست آید. پس از آن شعاع چشمه با و بدون توزیع شعاعی از مقدار 0/05 تا 0/3 میلیمتر تغییر داده شد تا بهترین انطباق بین منحنی های پروفایل دز بدست آمده از شبیه سازی و اندازه گیری تجربی به دست آید. سپس توزیع انرژِ به میزان 3% تا 9% به منظور بهترین انطباق (بر اساس آزمون فوق) بین منحنی های درصد دز عمقی تغییر داده شد. نتایج: منحنی درصد دز عمقی بطور قابل ملاحظه ای تحت تاثیر انرژی متوسط و توزیع انرژی می باشد. این اثر بستگی به انرژِ قطع الکترون و تولید پرتوهای ترمزی در هز زیر مرحله دارد. منحنی درصد دز عمقی تحت تاثیر اندازه شعاع و توزیع باریکه الکترونی اولیه نمی باشد در حالیکه منحنی پروفایل دز به آن حساس است. درصد دز عمقی بدست آمده از شبیه سازی در هر عمق اختلاف کمتر از 1% با مقادیر اندازه گیری شده داشت. نتیجه گیری: شبیه سازی چشمه پرتوی باریکه فوتونی، باریکه الکترونی اولیه باید بطور صحیح تنظیم شود. این روش قادر به تهیه دز جذبی با دقت قابل قبول با حداقل اتلاف زمان و شبیه سازی مونت کارلو می باشد.

اعتبارسنجی، مونت کارلو، کد MCNP4C، باریکه الکترونی اولیه