ساسان قربانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مکانیک سنگ؛ گروه مهندسی معدن، دانشکده مهندسی، دانشگاه زنجان
فرهاد صمیمی نمین - عضو هیات علمی؛ گروه مهندسی معدن، دانشکده مهندسی، دانشگاه زنجان
سیداحمد لاجوردی - عضو هیات علمی؛ گروه مهندسی مواد، دانشکده مهندسی، دانشگاه زنجان

در روش حفاری مرحله ای، حداکثر گام پیشروی مجاز اصلی ترین عامل تاثیرگذار از بعد اقتصادی و اجرایی می باشد. این عامل ارتباط تنگاتنگیبا زمان و هزینه اجرای تونل ها به روش حفاری مرحله ای دارد. در تونل ها اختلاف نظرهای زیادی برای محاسبه ی گام پیشروی وجود دارد که دراین بین رابطه ی ساکورایی (1997) پرکاربردترین رابطه جهت کنترل گام پیشروی مجاز در محیط های سنگی است. اما همواره شرایط پیش بینینشده ی زمین (طبیعت ناهمگن زمین) و وجود عدم قطعیت در داده های اولیه ی طراحی باعث ایجاد مشکلات اساسی در اجرا و پیشبرد پروژهخواهند شد. در چنین مواردی تحلیل احتمالاتی خواص توده سنگ بسیار مهم است. بدین منظور در این پژوهش، ابتدا مشخصات آماری هر یک ازپارامترهای ورودی دارای عدم قطعیت شامل زاویه اصطکاک داخلی، چسبندگی و مدول تغییر شکل پذیری برای مقطع خاصی از تونل سد شهریار باکلاس توده سنگ (RMR(III به دست آمد و سپس اقدام به تولید اعداد تصادفی شد. در مرحله ی بعدی، گام های پیشروی تونل انحراف سد شهریار براساس اعداد تصادفی تولید شده بر مبنای مقایسه ی کرنش برشی ماکزیمم روش ساکورایی با کرنش برشی ماکزیمم حاصل از نرم افزار 3DECتعیین شدند و در نهایت نتایج تحلیل های احتمالاتی با گام پیشروی اجرایی مقایسه شده است. در نهایت گام پیشروی بهینه ی ماکزیمم برابر 1/75متر بدست آمد که با گام پیشروی اجرایی همخوانی خوبی دارد.

گام پیشروی، عدم قطعیت، کرنش برشی ساکورایی، DEC