حمیدرضا وثوقی فر - استادیار گروه عمران- دانشکده فنی- دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب
ابوالفضل شمسائی - استاد گروه عمران- دانشکده فنی- دانشگاه صنعتی شریف
مهران صناعی مقدم - دانشجوی کارشناسی ارشد- دانشکده فنی- دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

در این مقاله با استفاده از روشهای عددی ابتدا ناحیه پلاستیک تونل محاسبه شده سپس روش مقاوم سازی ارائه شده است تنشها و تغییر مکانها در سنگ اطراف تونل نه تنها به خواص تودة سنگ و تن شهای در محل بلکه به نوع و سختی نگهدارنده و زمان اجرای آن بستگی دارد. اثرات متقابل این پارامترهای مختلف توسط منحنی مشخصه زمین و خط عکس العمل حائل در منحنی اندرکنش نمایش داده م یشود. هنگامی که سنگ موجود در محل تونل حفاری م یشود، تغییر مکانهایی در سنگ اطراف تونل حادث می گردد و این عمل باعث توزیع تنش می گردد. دیاگرام اندرکنش (تداخلی) گهدارندة زمین کمک بزرگی در جهت درک رفتار مکانیکی مسائل تونل میباشد. همچنین از این دیاگرام برای انتخاب نوع و ابعاد نگهدارندة تونل بصورت کیفی بهره گرفته می شود. محاسبه و ترسیم منحنی پاسخ زمین برای یک تودة مشخص سنگ، تنش موجود و هندسة تونل ضروری می باشد. در ادبیات فنی روشهای مختلفی برای ترسیم این منحنی ارائه گردیده است. در اغلب این روشها از روند حل بسته برای یک هندسة ساده با تنش هیدوراستاتیک استفاده گردیده است. اما در برخی از روشهای عددی حالت پیچیده تر هندسی و تنشهای محلی مختلف بهره گرفته شده است. در تمام حالات به هر حال لازم است که فرضیات مهمی در مورد رفتار تنش- کرنش و معیار مقاومت و شکست برای تودة سنگ پذیرفته شود.با استفاده از روش حل بسته و حلقوی یک تونل به عنوان مطالعه موردی مد نظر قرار گرفته است با استفاده از مدل عددی ریاضی نوشته شده در محیط MATLAB انجام کار شبیه سازی شده است. نتایج نشان می دهند که حل حلقوی نتایج واقعی تری نسبت به روش حل بسته ارائه می نماید. با تعیین منطقه پلاستیک و الاستوپلاستیک می توان ناحیه مورد مقاوم سازی را محاسبه و در محاسبات وارد نمود.

تونل،مقاوم سازی، حل بسته،حل حلقوی، توده سنگ