سهراب عسگری - دانشگاه پیام نور

در نظام جهانی سر برآورنده کشورها در قالب همگرایی های منطقه ای تلاش می کنند منافع خود را بدست آورند. این روند از نیمه دوم قرن بیستم شروع شده و ادامه دارد. منطقه خاورمیانه به عنوان یک منطقه راهبردی جهان هم دارای زیرساخت های مهمی برای همگرایی است. از سویی وجود چالش های کهنه و نو باعث گردد این محیط دچار واگرایی است. این منطقه از نظر طبیعی همگن اما از نظر انسانی دارای گونه گونی های قابل توجهی است. با کشف نفت در آغازین سال های قرن بیستم، خاورمیانه به عنوان یک منطقه دارای منابع عظیم انرژی مورد توجه قدرت های بزرگ قرار گرفت. سابقه حضور بیگانگان در این منطقه به قرن شانزدهم باز می گردد. حضور بیگانگان در منطقه خاورمیانه باعث پیدایش برخی از چالش های ژیوپولیتیکی کهنه گردید. این منطقه اکنون درگیر چالش های نوین است. خاورمیانه در بازی سیاسی و نظامی قدرت های بزرگ دارای جایگاهی فراتر بوده است. ورود خارجیان نقطه عطف تاریخ پر فراز و نشیب آن به شمار می رود. یافته های پژوهشی این مقاله تحلیلی توصیفی تاکید دارد که وجود چالش های کهنه چون مسایل قلمرو خواهی، کشور سازی و انرژی و مسایل ژیوپولیتیکی نو چون مشکل آب، بنیادگرایی مذهبی و محیط زیست باعث گردیده خاورمیانه از همگرایی منطقه ای دور شود. عدم همگرایی موجب تحلیل انرژی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی منطقه شده و بستر دخالت بیگانگان را فراهم می آورد.

خاورمیانه، چالش های ژیوپولیتیکی نو، چالش های ژیوپولیتیکی کهنه، همگرایی