سیدنصراله محسنیان - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان، کارشناس موسسه تحقیقات پنبه کشور، گرگان
کمال قاسمی بزدی - عضو هیات علمی (دانشیار) سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات پنبه کشور، گرگان
محمدرضا داداشی - عضو هیات علمی (استادیار) دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان

به منظور ارزیابی خصوصیات متمایزکننده ارقام پنبه از یکدیگر، پژوهش حاضر در سال‎ 1394 در ایستگاه تحقیقات پنبه هاشم‎آباد گرگان بر روی 10 رقم از سه گونه مختلف پنبه در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. داده‎های به‎دست آمده به منظور مقایسه خصوصیات ارقام در گونه‎های مختلف پنبه مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصله، برای تمام خصوصیات مورد اندازه‎گیری، اختلاف معنی‎دار آماری در سطح یک درصد مشاهده شد که این امر نشان دهنده وجود تفاوت‎های بارز و قابل تمایز از نظر صفات کمی در بین 10 رقم پنبه مورد بررسی بود. طبق نتایج مقایسه میانگین ها کمترین ارتفاع بوته (69 سانتی متر) و بیشترین آن (6/214 سانتی متر) به ترتیب در ارقام گلستان و باربادنس از دو گونه Gossypium hirsutum و G. barbadense مشاهده شد. میانگین وزن 100 بذر از 6/12 تا 44/8 گرم متغیر بود و کمترین وزن 100 بذر به رقم بومی کرمان از گونه G. herbaceum اختصاص یافت. رقم SKT-133، کمترین (9/10) و رقم دکترعمومی بیشترین (7/32) تعداد غوزه را داشتند و از نظر وزن غوزه، ارقام ساحل و بومی کرمان به ترتیب بیشترین و کمترین میزان را دارا بودند. لذا نتایج تحقیق نشان دادند که ارقام گونه G. hirsutumدارای ارتفاع بوته خیلی کوتاه تا متوسط، وزن بذر متوسط تا زیاد، تعداد غوزه کم تا متوسط و وزن غوزه زیاد بودند. ارقام گونه G. barbadense دارای ارتفاع متوسط تا خیلی بلند، وزن بذر زیاد، تعداد غوزه زیاد تا خیلی زیاد و وزن غوزه کم تا متوسط بودند. رقم بومی کرمان از گونهG. herbaceum نیز دارای ارتفاع خیلی بلند، وزن بذر کم، تعداد غوزه متوسط و وزن غوزه خیلی کم بود.

پنبه، رقم، خصوصیات مورفولوژیکی