پوریا دادور - دانشجوی دکتری تغذیه دام
طاهره محمدآبادی - استادیارگروه علوم دامی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، خوزستان
محسن ساری - استادیارگروه علوم دامی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، خوزستان
جمال فیاضی - دانشیارگروه علوم دامی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، خوزستان

هدف از انجام این پژوهش، بررسی ویژگیهای تخمیر و فعالیت آنزیمهای تجزیهکنندۀ الیاف توسط قارچهای بیهوازی شکمبۀ شترهای تک کوهانۀ تغذیهشده با علوفههای زراعی و مرتعی بود. ازاینرو با استفاده از محیط کشت اختصاصی، مایۀ تلقیح قارچهای بیهوازی شکمبه تهیه وگوارشپذیری، فعالیت آنزیمی و تولید گاز قارچهای شکمبه بر پایۀ یک آزمایش فاکتوریل 2×2 تعیین شد. نتایج نشان داد که قابلیت )پتانسیل( تولید گاز در تیمارهای حاوی بسترۀ )سوبسترای(آتریپلکس بیشتر بود ولی نرخ تولید گاز در تیمارهای دارای کاه گندم بیشتر بود. همچنین کل گاز تولیدی نیز در تیمار دارای مایع شکمبۀ تغذیهشده با علوفۀ مرتع و بسترۀ آتریپلکس )11/55میلیلیتر( بیشترین بود )51/5≤P .)نیتروژن آمونیاکی محیط کشتها در ساعتهای مختلف آزمایش تحت تاثیر نوع تغذیۀ دامها و نوع بستره قرار گرفت )51/5≤P .)نتایج نشان داد کهگوارشپذیری مادۀ آلی تحت تاثیر نوع مایع شکمبه قرار نگرفت اما با تغییر بستره بهطور معنیداری در آتریپلکس کاهش یافت. همچنین گوارشپذیری مادۀ خشک و دیوارۀ یاختهای درتیمارهای دارای آتریپلکس در پایان آزمایش رو به افزایش بود. فعالیت اندوگلوکاناز و اگزوگلوکاناز قارچهای شکمبه در ساعتهای پایانی آزمایش در مایع شکمبۀ تغذیهشده با علوفۀ مرتع و بسترۀ آتریپلکس بیشترین افزایش را داشت )51/5≤P .)به نظر میرسد برای سنجش شرایطتخمیر علوفههای شورزی در محیط آزمایشگاه، بهتر باشد از مایع شکمبهای استفاده شود که بابستره سازگاری داشته باشد.

آتریپلکس، تولید گاز، دیوارۀ یاختهای، قارچهای شکمبه و گوارشپذیری مادۀ آلی