علی اکبر شمسی پور - دانشیار آب وهواشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
سحر ملکی - دانشجوی دکتری آب وهواشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
هما رستمی - دانشجوی دکتری آب وهواشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

یکی از مهم ترین مسایل زیست محیطی در شهرهای بزرگ ایران، مشکل آلودگی هوا است. فضای سبز به عنوان یکی از ارکان مهم در برنامه ریزی و مدیریت شهری، اثرات قابل توجهی در کنترل و بهبود هوای شهرها دارا می باشد. فضای سبز شهری در زمره زیرساخت های اجتماعی است و یکی از امتیازات آن کاهش آلودگی هوا و از بین بردن اثرات نامطلوب آلودگی ها می باشد. امروزه استفاده از پوشش های گیاهی در سطوح شهری و ساختمان ها به عنوان مهم ترین عامل تعدیل دما, رطوبت و کاهش انواع آلودگی ها می باشد. تهران از کلان شهرهای آلوده جهان است و مناطق مرکزی آن ناشی از تمرکز انواع منابع انتشار آلاینده ها با شرایط آلودگی شدید هوا مواجه است. محدوده موردمطالعه ورودی آزادراه تهران شمال، با مساحت تقریبی 567 کیلومترمربع، است. برای مطالعه خرد مقیاس آلودگی هوا تعامل عناصر فیزیکی شهر با عناصر جوی شدت و جهت باد، دما و رطوبت هوا استفاده شدند. روش شناسی مطالعه، ترکیبی از برداشت پیمایشی، محاسبات آماری و مدل سازی عددی است. یکی از پرکاربردترین مدل ها در آب وهوا شناسی مدل ان وی مت می باشد که جزء مدل های سه بعدی غیر هیدرو استاتیک بوده و برای شبیه سازی واکنش های متقابل سطح- گیاه- هوا و محیط های درون شهری کاربرد دارد. مقاله حال حاضر به ارزیابی اثرات 12 نوع گونه درختی، درختچه ای و چمن در معابر شهری بر شرایط میکرو اقلیم فضاهای فعالیت به ویژه آلودگی محیطی حاکم بر آن ها اختصاص دارد. هدف از این مطالعه بررسی اثرات گیاهان بر میزان تغییر و کاهش آلودگی هوا می باشد. تحقیق بر روی منطقه کن واقع در شهر تهران با استفاده از روش شبیه سازی در مدل سه بعدی ان وی مت و برای فروردین ماه انجام گرفته است. نتایج مدل سازی و شبیه سازی مولفه های دمایی ناشی از تغییر انواع پوشش گیاهی در تمرکز مواد آلاینده PM10 و PM2.5 در فضای منطقه مقایسه شد. این مقایسه نشان داد درختان پهن برگ بیشترین تاثیر در کاهش آلودگی را داشته و انواع کاج و چمن و گیاهان فصلی تاثیر چندانی بر کاهش میزان آلودگی ندارند.

خرد اقلیم، مواد آلاینده، فضای سبز، ان وی مت