مهین حنیفه پور - دانشجوی دکتری بیابان زدایی، دانشگاه تهران / دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی
مهسا عبدالشاه نژاد - دانشجوی دکتری بیابان زدایی، دانشگاه تهران / دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی
لیلا بیابانی - دانشجوی کارشناسی ارشد بیابان زدایی، دانشگاه تهران/ دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی
حسن خسروی - استادیار ، دانشگاه تهران / دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی

تغییر اقلیم یکی از مهمترین مسایل زیست محیطی می باشد که امروزه توجه بسیاری از محافل را به خود جلب کرده است. به منظور بررسی و آشکار سازی تغییرات اقلیمی، بررسی تعدادی از پارامترهای اقلیمی به ویژه دما و بارش از اولویت بیشتری نسبت به سایر پارامترها برخوردار می باشد. هدف این تحقیق بررسی روند زمانی پارامتر های اقلیمی در حوزه آبریز دریاچه ارومیه طی دوره آماری 50 ساله ( 2013-1965) می باشد. روش انجام تحقیق بدین صورت است که داده های سالانه بارش، دما و نوسانات سطح آب دریاچه مربوط به ایستگاه ارومیه برای دوره آماری مورد نظر جمع آوری گردید و با استفاده از رویکرد آزمون ناپارامتری من-کندال مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. خشکترین سال در طول دوره آماری در این حوضه طبق شاخصSPI درسال 2005 با ارزش 86/1- و در سال 1969 با ارزش 42/2 و مرطوبترین سال بوده است. بنابراین منطقه مورد مطالعه کمتر دچار خشکسالی شدید بوده و بیشتر به صورت نرمال مشخص شده است. نتایج حاصل از بررسی آزمون من- کندال بارش سالانه ایستگاه سینوپتیک ارومیه طی دوره ی آماری 50 ساله نشان داده که روند بارش تقریبا دارای یک جهش با حاکمیت روند منفی در سال 1998 بوده که این روند با شیب زیاد، با کاهش بارش همراه بوده است. روند دما نیز تقریبا دارای یک جهش با حاکمیت روند مثبت در سال 1998 بوده که این روند تغییرات با شیب زیاد افزایش دما را نشان داده است. همچنین از سال 1991 تا سال 1995 سطح آب بصورت متوالی در حال افزایش بوده است و سپس در سال های بعد از آن یعنی از سال 1996 تا اکنون این روند نزولی بوده و در سال 2013 به کمترین مقدار خود رسیده است. در طی دو دهه اخیر دمای حوضه آبریز دریاچه ارومیه بطور متوسط 3/1 درجه سانتیگراد گرمتر شده است. این افزایش دما ضمن بالا بردن نیاز آبی گیاهان سبب افزایش تبخیر از سطح آزاد دریاچه شده است.

تحلیل روند تغییرات ، روند افزایشی و کاهشی، آزمون ناپارامتری من-کندال، شاخص خشکسالی SPI و حوزه آبریز دریاچه ارومیه