جابر اعظمی - استادیار گروه علوم محیط زیست، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان
الهام کریمی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم محیط زیست، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان

برداشت بی رویه چوب و تبدیل آن به فرآورده های چوب و کاغذ موجب کاهش مساحت 600 و 90 میلیون هکتاری جنگل ها و مراتع ایران به کمتر از 5/1 و 37 از سال 1300 تا 1380 شده است. لذا هدف از این مطالعه، بررسی آثار زیست محیطی ناشی از صنایع چوب و کاغذ می باشد. بیش از 60 درصد از 75 کارخانه فعال در حوزه صنعت چوب و کاغذ در شمال کشور قرار داشته که تنها منبع تامین خوراک اولیه آنها چوب آن جنگل هاست، لذا اتخاذ تصمیم گیری های بلند مدت جهت تامین خوراک اولیه از جمله زراعت جنگل و یا واردات با توجه به ماده 48 برنامه ششم توسعه کشوری مبنی بر عدم هرگونه برداشت چوب از جنگل های شمال، باید بطور جدی پیگیری شود. جنگل زدایی موجب تشدید سیلاب ها در شمال از 200 مورد در سال 1300 به بیش از 1460 مورد در سال 1385، از دست رفتن آب شیرین و ایجاد آلودگی های مختلف هوا نظیر ذرات معلق گشته که ضرورت استفاده از تکنولوژی های جدید در فرآیند تولید کاغذ، بازیافت مواد، صرفه جویی، مدیریت مصرف سوخت، ارتقای تجهیزات فنی و اصلاح روش های تخلیه فاضلاب را در مراحل مختلف برداشت چوب، تولید خمیر اولیه، رنگ بری، سفیدشویی و تولید کاغذ و سایر فرآورده ها مضاعف می کند. در طی فرآوری چوب و تبدیل آن به یک تن خمیر اولیه کاغذ علاوه بر پسماندهای پوست چوب و زایدات بدفرم آن، حداقل 4، 100، 15و 150 کیلوگرم ترکیبات آلی، خاکستر، ذرات معلق، لجن نیمه جامد و 600 متر مکعب فاضلاب تولید می شود.

جنگل، شمال، کاغذ، آلودگی