امیرمحمد ابویسانی - کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، دانشگاه خاتم
سید حسین طیار - کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، دانشگاه خاتم
عبدالحمید اشراق نیای جهرمی - دانشیار دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی شریف

گرایش به خوشه بندی صنعتی در انتهای قرن بیستم نقطه عطف برنامه های توسعه صنعتی و فناوری در بیشتر کشورهای جهان بود. امکان بهره برداری از بازده های ناشی از مقیاس و تجمع و نیز بازده های ناشی از اقدامات جمعی، شرایط بوجود آمدن مزیت رقابتی و موفقیت در رشد اقتصادی و توسعه صادراتی را در فضای بی المللی بوجود آورد. خوشه سازی صنعتی امروزه تقریبا در کلیه کشورهای جهان دنبال می گردد. در ایران نیز گرایش به بحث خوشه های صنعتی در محافل علمی و تصمیم گیری و نیز در برنامه های توسعه کشور مورد توجه قرار گرفته است. مطالعه حاضر تلاش می کند با معرفی مناسب تر خوشه های صنعتی و توانمندی های آنها در کسب مزیت رقابتی به تعیین و رتبه بندی آنها با استفاده از تکنیک های آماری بپردازد. در این تحقیق ابتدا تاثیر گذار بر رقابت پذیری خوشه های صنعتی از منابع موجود و نظرات کارشناسان و خبرگان تعیین شده است. سپس در مطالعه موردی مطرح شده با استفاده از عوامل استخراج شده، پرسشنامه ای برای تعیین میزان اهمیت نسبی هر یک از عوامل تهیه گردیده است. پرسشنامه های مذکور از کارشناسان و مدیران صنعتی با استفاده از مدل GEM که برای ارزیابی توان رقابت پذیری خوشه های صنعتی به کار می رود تحلیل و بررسی شد. این پرسشنامه ها به وسیله نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل های آماری قرار گرفتند و معیارهای بکار رفته از لحاظ اهمیت با استفاده از آزمون t رتبه بندی شدند. در انتها نتایج حاصله مورد بررسی قرار گرفته و برای راهکارهایی پیشنهاد گردید.

خوشه صنعتی، رقابت پذیری، اندازه گیری، تجمیع، صرفه های اقتصادی