وفاعلی کمالیان - مهندس عمران، مدیر پروژه، مهندسین مشاور بندآب
محمد احمدی - کارشناس ارشد خاک و پی، مهندسین مشاور بندآب

نیازها و اطلاعات پایه دایما درحال تغییر هستند و نمی توان منکر شد که گاهی طرح های احداث شده ودردست بهره برداری نمی توانند عهده دار وظایف خود باشند. تطویل دوره مطالعه و ساخت پروژه های عمرانی وبه طور خاص، پروژه های سدسازی، موجب بروز تغییراتی در پتانسیل های بهره گیری از طرح ها می شود. به این ترتیب زمانی که طرح آماده بهره برداری می شود، فرضیات اولیه تغییر کرده و طرح بهره وری مورد انتظار را نخواهد داشت. باید توجه داشت تغییر درنیازها، زمانیکه باتغییر در شرایط زیست محیطی، توسعه فناوری، تغییرات سیاسی و ... توام شود، بررسی کلان، همه جانبه، و در یک کلام، بررسی مجدد طرح را ضروریمی نماید، بررسی مجددی که با روش و نگرشی نوین تمام عوامل را با هم در نظر گیرد و در پی تغییرات بزرگ است. این شیوه نوین بررسی را می توان مهندسی دوباره نامید. از تولد ایده مهندسی دوباره طرح های سدسازی مدتی گذشته است؛ در این مدت، شناخت پتانسیل های بهبود بهره وری و رسیدن به راهکارهایی برای انتخاب طرح ها، مهمترین دغدغه گروه درگیر درمسیله بوده است. راهنمای بهبود بهره وری طرح های سدسازیاز طریق انجام مهندسی دوباره، در قالب یک قرارداد مطالعاتی، از سوی طرح استاندارد صنعت آب کشور به مهندسین مشاور بندآب محول شده است. در راستای نیل به اهداف این ایده، می توان به برگزاری جلسات متعدد با کارشناسان و تهیه و تکمیل پرسشنامه برای تعیین شاخص های بهره وری ظاهری و مشکلات جاری اشاره نمود. برگزاری جلسات متعدد در ارگان ها و سازمان های دولتی و وزارت خانه های مرتبط، به منظور بحث و تبادل نظر و نیز معرفی این شیوه نامه، منجر به رشد و بلوغ این ایده گردید و مقدماتی را برای فراگیرتر شدن این رویکرد، فراهم آورد. در این مقاله دستاوردهای نوین حاصل شده از مطالعات مهندسی دوباره طرح های سدسازی ، و نتیجه بررسی های انجام شده برای انتخاب و اولویت بندی طرح ها ارایه خواهد شد. امید است مطرح شدن این موضوع و مشارکت بهره برداران از سدهای کشور و سایر پتانسیل های فنی موجود، موجب افزایش غنای راهنمای بهبود بهره وری طرح های سدسازی از طریق انجام مهندسی دوباره ، و اعتمادپذیری به آن شود.

مهندسی دوباره، بهبود بهره وری، انتخاب طرح، پرسشنامه اولویت بندی طرح ها، معیارها