محمدعلی بقاءپور - فارس، شیراز، کوی زهرا، بلوار رازی، دانشکده بهداشت
محمدرضا شوشتریان - فارس، شیراز، کوی زهرا، بلوار رازی، دانشکده بهداشت
مهدی ضرغامی - آذربایجان شرقی، تبریز، بلوار شهریار، دانشگاه تبریز

مدیریت کیفیت آب به منظور ارتقای سطح سلامت و توسعه پایدار منابع آب، یکی از پیش شرط های برنامه ریزی های زیست محیطی برای توسعه کلان شهر ها می باشد. با توجه به اهمیت این موضوع، هدف از مطالعه حاضر بررسی وضعیت کیفیت منابع زیرزمینی تامین کننده آب شرب در شهر شیراز با استفاده از شاخص NSFWQI و مشخص نمودن فاکتورهای اثر گذار بر کیفیت آب این شهر بوده است. داده های کیفیت آب شامل DO، کلی فرم های مدفوعی، pH، BOD5، نیترات، فسفات، تغییر دما، کدورت، و جامدات کل برای محاسبه شاخص NSFWQI برای 45 چاه شرب شهر شیراز و از 4 ناحیه آبرسانی شهر شامل دکوهک، دراک، چمران، و سبزپوشان جمع آوری شد. نمونه برداری به مدت 5 سال (1389 تا 1393) انجام شده و مقدار شاخص سالانه برای هریک از چاه ها محاسبه گردید. به منظور بررسی روند تغییرات کیفیت آب در چاه های مورد مطالعه از آزمون آماری اندازه های تکراری تک متغیره استفاده گردید. بالاترین و پایین ترین سطح کیفیت سالانه و بلند مدت آب شرب به ترتیب در نواحی دراک و چمران مشاهده شد. در کل سال های مطالعه، کیفیت آب تمامی چاه ها در طبقه کیفی خوب قرار گرفته است. بر اساس آزمون اندازه های تکراری، بیشترین تغییر معنادار کیفیت آب بین دو سال 1391 و 1393 مشاهده شده است. در سال های پایانی مطالعه، غلظت افزایش یافته پارامترهایی نظیر نیترات و جامدات کل موجب کاهش جزیی کیفیت آب در برخی از چاه ها شده است. با وجود اینکه مقادیر این پارامترها پایین تر از حداکثر مجاز بوده است، اما این روند افزایشی می تواند هشداری برای آینده نزدیک باشد. لذا به نظر می رسد که توسعه سریع شبکه های جمع آوری فاضلاب بهداشتی و مدیریت رشد جمعیت در شهر شیراز به منظور جلوگیری از آلودگی این منبع زیست محیطی ارزشمند، ضروری بوده و می بایست در اولویت برنامه های توسعه این کلانشهر قرار گیرد.

کیفیت آب، NSFWQI، کلانشهر، شیراز