مجتبی علی ملائی - موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی - شعبه کرمان
جلیل آب شناس - استادیار بخش مامائی و بیماریهای تولید مثل، دانشکده دامپزشکی دانشگاه
محمد تقوی - دانش آموخته دکتری دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنر کرم
علی شفیع پور - دانشجوی سال آخر، دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنر کرمان

هدف از انجام ا ین مطالعه بررسی دینامیسم فولیکولی اسبچه های خزر در طول مرحله انتقالی و سیکل استروس همراه با تغییرات رحم می باشد . این مطالعه بر رو ی 7 ر أس مادیان اسبچه خزر 3-11 ساله دارای شناسنامه و کد بین المللی و تاریخچه تولیدمثلی طبیعی که در مرکز پرورش اسبچه غران واقع در بهرامجرد کرمان نگهداری می شدند، از اسفند تا اردیبهشت ماه صورت گرفت . دستگاه تناسلی و تخمدان مادیانها به فاصله دو روز با روش ملامسه رکتال و اولتراسونوگرافی با فرکانس 6/5-8/5 مگاهرتز مورد مطالعه قرار گرفتند . خصوصیات فولیکول غالب پیش تخمک گذار، طول چرخه فحلی، وضعیت و قوام رحم مورد بررسی قرار گرفت . زمان تفکیک فولیکول غالب پیش تخمک گذار روز -10 ± 0/71 بود . میانگین طول فحلی، طول د ی استروس و طول چرخه فحلی به ترتیب برابر 7/37 ± 1/5 ، 15/87 ± 0/99 ، 23/2 ± 1/83 روز بود . الگوی دینامیسم فولیکولی در اسبچه خزر الگوی یک موجی بود که در بعضی جهات مشابه سا یر مادیانها و از بعضی جهات نیز متفاوت بود . هرچند، اختلافاتی در برخی از جوانب رشد فولیکول مانند زمان فراخوانی، تفکیک و طول فواصل بین تخمک گذاری بین مادیانهای نژاد کاسپین با سایر نژادهای اسب به چشم می خورد .