مژده رفیق - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی ،ساری، ایران
عبدالمجید نورتقانی - استادیار، دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه گلستان، گرگان، ایران
فاطمه مظفری - مربی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

محرمیت، یکی از اصول معماری سنتی ایران و از اساسی ترین نیازهای انسان به شمار می رود که رعایت آن در خانه به عنوان خصوصی ترین مکان زندگی افراد، امری ضروری است. پژوهش پیش رو، به مساله محرمیت در خانه های سنتی ایران و به خصوص شهر گرگان می پردازد. در فرایند پژوهش، ابتدا به معرفی ویژگی های معماری شهر گرگان و سپس به بررسیچگونگی کارکرد اصل محرمیت در خانه های سنتی این شهر پرداخته می شود؛ برای انجام این کار سه نمونه از خانه های مسکونی در بافت قدیم گرگان، مورد بررسی قرار داده شد. از نکات قابل توجه در باب رعایت محرمیت در معماری این شهر، طراحی پلان و طرح کلی بنا، به صورت درون گرا با ترکیب درایتمندانه معماری برونگرا است. روش تحقیق توصیفی- تاریخی بوده و بررسی اسناد تصویری موجود با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، مشاهدات میدانی و مراجعه به اداره میراث فرهنگی گرگان، صورت گرفته است. در نهایت، نتایج نشان می دهد، از بین سه نمونه از خانه های مورد مطالعه، در خانه امیرلطیفی، اصل درون گرایی بیشترین تاثیر را در شکل گیری محرمیت دارد، در حالی که در خانه های کبیر و رضاقلی نژاد، چهار اصل درون گرایی، مکان یابی، سلسله مراتب و تناسبات اندام ها در کنار هم به گونه ای مطلوب، سبب شکل گیری محرمیت شده است.

محرمیت ، سلسله مراتب، درون گرایی، خانههای سنتی، معماری سنتی ایران