نازنین نیکوان - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، گروه معماری، اصفهان، ایران.
بهرام شاهدی - عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.

با توجه به تعریف مدرسه در افق چشم انداز 1404 ،مدرسه جایی است با ظرفیت پذیرش تفاوت های فردی، کشف و هدایت استعدادهای متنوع فطری و برخوردار از هویت جمعی درجهت گیری به سوی رشد، مسیولیت پذیری و تداوم در امر آموزش. درچنین ساختاری است که امکان رشد وجوه غیر فیزیکی که همان ابعاد پرورشی همه جانبه فضای آموزشی است، امکان بروز می یابد. لازمه چنین کالبدی، فضاهای آموزشی با امکان تجربه محیط باز و در تعامل با طبیعت است که بتواند به عنوان منبع الهام در رشد و پرورش کودک موثر و کارآمد واقع گردد. چنین نگرشی در معماری و آموزش سنتی ایران قابل مشاهده است. اما در مدارس امروز، فضای باز متشکل از حیاط، درختان و ... معمولا0 مغفول مانده و همه توجهات معطوف به ساختمان مدرسه است. این در حالیست که تفکر استفاده از طبیعت به عنوان ابزار مناسب آموزشی عامل بسیار مهمی برای رشد همه جانبه از لحاظ فکری، عاطفی، معنوی و فیزیکی است. در این راستا ابتدا به بررسی سیر تحول مفهوم و کارکرد حیاط در مدارس تاریخی کشورمان پرداخته شده، سپس در راستای احیای این رابطه به شیوه نوین، موضوع مطرح در قرن 21 ،کلاس درس بیرونی، بیان گشته است. هدف در پژوهش حاضر آن است تا با بیان مفاهیم و کیفیات مدارس تاریخی کشورمان و توصیف الگوی جدید مطرح در قرن 21 برای مدارس آینده، شرایط بهبود کیفیت یادگیری در مدارس فراهم گردد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده و با روش کیفی انجام گردیده است. جمع آوری اطلاعات از طریق داده های کیفی به صورت کتابخانه ای و میدانی از طریق بررسی اسناد و مدارک و مشاهده نمونه های موردی صورت گرفته است.

فضای باز، مدارس، حیاط، کلاس درس بیرونی، طبیعت