پیمان مفاخری باشماق - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری دانشگاه ایرانمهر قروه
امیرحسین فرشچیان - دانشجوی دکتری معماری اسلامی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

هر فضا در معماری به وسیله نوری که در آن تابیده می شود مورد سنجش قرار می گیرد. نحوه مهار نور و چگونگی تابش آن در یک فضا از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از آنجا که اسلام نماد نور و روشنای و از بین برنده تاریکی ها است از این رو سعی شده تا حضور نور در مکان معماری اسلامی از اهمیت و توجه زیادی بر خوردار باشد. نور عنصر شاخص و اثر بخش در طراحی یک مکان معنوی می باشد ولی نکته قابل توجه و مهم این است این عنصر روشنی بخش چگونه و با چه روشی در یک مکان معنوی به صورت گیرد تا به این مکان خاص روح و معنویت بخشد از این رو شخصی که هویت نور و معنویت آن را درک کند و آن را در قلب خود داشته باشد می تواند بهترین طرح را بیافریند.در مقاله حاضر سعی شده است اهمیت نور و نحوه خوانش نور در معماری اسلامی را مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. در فضاسازی مکان معماری اسلامی از نور به عنوان عنصر غیر محسوس برای تبیین فضایی استفاده می کنند که به وسیله طراحی بر روی کالبد بنا و چگونگی هدایت نور به مکان انجام می گیرد. در فضاسازی مکان های معنوی از آنجا که وجود نور لازمه اساسی در تعیین فضای معنوی می باشد طراح باید در این مکان به طور مداوم حضور نور را در فضا داشته باشد پس بنابراین به وسیله شدت نور و کاستن نور فضاسازی را در این مکان طراحی کند از آنجا که روح و قلب آدمی با وجود خداوند روشن می گردد در این فضا طراح نقطه اوج مکان اسلامی (محراب) که نقطه اتصال به رو شنای است را به گونه ای طراحی می کند تا بهترین و اثر گذارترین نور را در این قسمت قرار دهد.

نور؛ فضای معماری؛ معماری اسلامی؛ خوانش