سونیا مهری - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری دانشگاه محقق اردبیلی
ریوف مصطفی زاده - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه محقق اردبیلی
اباذر اسمعلی عوری - دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه محقق اردبیلی
اردوان قربانی - دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه محقق اردبیلی

آبپایه یکی از اجزاء مهم در تشکیل هیدروگراف جریان است، که از جریانهای زیرزمینی یا ذخایر کمعمق زیرسطحی ناشی میشود. در طول فصول خشکسال جریان همان دبی رودخانه و در طی فصول مرطوب، دبی رودخانه شامل هر دو مولفه دبی پایه و جریان سطحی است.هدف ازاین مطالعه تحلیل تغییرات دبی پایه در فصول مختلف در استان اردبیل است. بدین منظور، تغییرات دبی پایه و رواناب در مقیاس سالانه در یک دوره 22 ساله از سال 1389-1368 در 22 حوضه آبخیز در استان اردبیل مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا دبی پایه از هیدروگراف روزانه جریان با روش الگوریتم یک پارامتره و برنامه نویسی در نرم افزار اکسل محاسبه شد، سپس مقدار متوسط رواناب کل و دبی پایه در فصول مختلف محاسبه گردید. در همین راستا، تغییرات مکانی دبی پایه در فصول مختلف نیز به صورت نمودار تهیه گردید. مقایسه مقادیر رواناب کل و دبی پایه در ایستگاه های مختلف نشان داد که مقادیر قابل توجه دبی پایه در همه ایستگاه ها کاهش یافته، که کمترین مقدار دبی پایه مربوط به ایستگاه های اکبرداود، ننه کران، نمین، ویلادرق و سولا که بیشتر مربوط به مناطق شرقی استان اردبیل، در نزدیکی استان گیلان به دلیل بالا شیب و رواناب سطحی زیاد مشاهده شد. همچنین بیشترین مقدار دبی پایه مربوط به غرب و جنوب غربی استان است که با کوهستانی بودن و داشتن رودخانه های پرآب قابل تفسیر است. نتایج تغییرات دبی پایه در فصول مختلف نشان داد که در اکثر ایستگاه ها در فصل تابستان و پاییز مقادیر دبی پایه بسیار کم بوده است، همچنین بیشترین مقدار دبی پایه در سه ماه بهار مشاهده گردید. البته قابل ذکر است که بیشترین دبی پایه در فصل تابستان فقط در ایستگاههای هیر، سولا و ایریل مشاهده گردید و با تاخیر زمانی در تولید رواناب سطحی مرتبط است.

تغییرات فصلی، تفکیک هیدروگراف روزانه، دبی پایه هیدروگراف، فیلتر عددی برگشتی