سیدعلی جوزی - دانشیار گروه محیطزیست، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
سیدجعفر عصمت ساعتلو - دانشجوی دوره دکتری تخصصی محیطزیست گرایش آمایش سرزمین، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
زیبا جوان - دانش آموخته کارشناسی ارشد آموزش محیط زیست، دانشگاه پیام نور مرکز شهرری

این پژوهش جهت شناسایی مخاطرات و تعیین بیشترین عدد الویت ریسک و رویدادهای راس بحرانی و تجزیه و تحلیل ریسک محیط زیستی در واحد الفین یک مجتمع پتروشیمی در جنوب ایران با استفاده از روش تطبیقی تجزیه وتحلیل حالات شکست و اثرات آن برمحیط زیست (EFMEA) و تجزیه و تحلیل درخت خطای احتمالی (PFTA) - نسخه تجدید نظر شده FTA انجام شده است. پس از شناسایی فعالیتها و فرآیندهای تولید، تجهیزات و وظایف آنها بررسی شدند. نتایج آنالیزهای صورت گرفته توسط آزمایشگاه متعمد سازمان حفاظت محیط زیست نظیر مقادیر صوت و هوا بررسی شد. عوامل بالقوه آسیب رسان شناسایی و با توجه به احتمال وقوع، گسترده آلودگی، امکان بازیافت و شدت اثر آنها بر محیط زیست طبقه بندی گردیدند. سپس با استعانت از روش PFTA، ریسک (جنبه) های که دارای بیشترین عدد الویت ریسک و سطح ریسک H2، که توسط EFMEA شناسایی شده بودند بعنوان رویدادهای نامطلوب (رویدادهای راس از تکنیک PFTA شناسایی گردید. 20 مورد ریسک پاینن، 30 مورد ریسک متوسط، 4 مورد ریسک بالا و 10 مورد ریسک خیلی بالاتر از درجه مخاطره پذیری قرار داشته اند که بالاترین ریسک مربوط به عملیات فلرینگ و همچنین انتشار گازهای گلخانه ای در کوره های کراکینگ با 125RPN بدست آمد. سپس با استفاده از روش PFTA جنبه های که دارای 125=RPN و سطح ریسک H2 بودند بعنوان رویدادهای نامطلوب انتخاب شدند که با رسم درخت خطای 3 رویداد اصلی، 29 رویداد پایانی بدست آمد. با توجه به عدد درجه مخاطره پذیری 35، عدد الویت ریسک هایی که بالاتر از این عدد قرار گرفته است به عنوان عدد الویت ریسک های بحرانی معرفی شده و برای آنها اقدامات اصلاحی و کنترلی تعریف گردیده است. از جمله اقدامات می توان به استفاده از سیستم های کنترل گازهای آلاینده در خروجی از دودکش، تنظیم دبی هوا و گاز ورودی به مشعل ها، بازیابی و استفاده مجدد از گاز دی اکسید کربن و غیره اشاره کرد. مقایسه دو متد PFTA و EFMEA نشان داد که هر دو متد کم و بیش به یک نتیجه یکسان رسیده اند و با توجه به خطاهای انسانی و سپس خطاهای مدیریتی از موارد الویت دار می باشد.

ارزیابی ریسک، جنبه های محیط زیستی، عدد اولویت ریسک، فرآیند تولید اتیلن ، پتروشیمی