سیدزمان حسینی - دانشجوی دکتری، گروه مهندسی صنایع، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن
علیرضا رشیدی کمیجان - دانشیار، گروه مهندسی صنایع، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن
حسن جوانشیر - استادیار، گروه مهندسی صنایع، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن

برنامه ریزی پرواز هواپیماها شامل چهار مرحله است: پیش بینی تقاضا و زمان بندی پروازها، تخصیص ناوگان، مسیریابی و زمان بندی خدمه پرواز. این مقاله به مرحله سوم یعنی مسیریابی پرداخته و نشان میدهد که با اضافه کردن حداقل تعداد پرواز بدون مسافر، شبکه پروازی را با تعداد کمتری هواپیما می توان به اجرا درآورد. برای انجام این تغییر، مدل ریاضی ارایه شده و با نرم افزار Gams حل شده است. از آنجاییکه مدل ارایه شده و نوع مسایل مسیریابی هواپیماها از نوع مسایل NP-Hard هستند، بنابراین از الگوریتم ژنتیک استفاده شده و برای حل آن نیز برنامه ای جداگانه به زبان Matlab تهیه و اجرا شده است. در ضمن نشان داده شد که این الگوریتم در زمان قابل قبول به جواب های قابل قبول می رسند و در نتیجه از آنها می توان برای حل مسایل با ابعاد بزرگتر استفاده کرد. جواب های به دست آمده از حل مدل های ریاضی و همچنین الگوریتم ژنتیک نشان می دهد که با اضافه کردن حداقل تعداد پرواز بدون مسافر، می توان در تعداد هواپیمای موردنیاز صرفه جویی نموده و برنامه پروازی را با تعداد کمتری هواپیما اجرا کرد که این مساله می تواند با توجه به وضعیت فعلی و نامطلوب ناوگان هواپیمایی کشور، به کاهش هزینه ها و افزایش سودآوری شرکت های هواپیمایی کمک نماید.

زمان بندی مجدد، پرواز بدون مسافر، کمبود ناوگان، مدل ریاضی، الگوریتم ژنتیک