محمد کیا کیانیان - عضو هیات علمی دانشکده کویر شناسی دانشگاه سمنان
محمدرضا یزدانی - عضو هیات علمی دانشکده کویرشناسی دانشگاه سمنان
فهیمه رسولی - دانشجوی کارشناسی مدیریت مناطق خشک و بیابانی دانشگاه سمنان

انسان همواره در طول تاریخ سعی می نماید به منظور ایجاد سرپناهی امن برای سکونت، آن را با محیط پیرامون خودهماهنگ سازد، تا بتواند شرایط مناسبی برای ادامه ی حیات خویش ایجاد کند و در حقیقت شرایط جغرافیایی و مهم تر از آن عوامل و عناصر آب و هوایی در شکل گیری این فضا دخالت مستقیمی دارد. قبل از ایجاد یا ارایه ی راه حل های مناسب جهت احداث سکونت گاه های مناطق خشک بایستی به عوامل محلی توجه نمود . آن گاه این روش ها را برای تطبیق با شرایط زیست محیطی ترکیب و ارایه ی یک راهکار مناسب پرداخت. این فرایند می بایست بر پیشرفت های جدید در علوم انسانی و طبیعی از جمله فناوری مطالح، آیرودینامیک، هواشناسی و فیزیولوژی مبتنی باشد. با توجه به مشکلات اقلیمی رشد معماری بومی با بافت های شهری قدیمی در اثر تجربه چند هزار ساله، راه حل های منطقی برای زندگی دلپذیرتری را در اینمناطق فراهم نموده است . از ویژگی های معمماری بومی و بافت شهری قدیم در مناطق گرم و خشک می توان به بافت بسیار متراکم،فضاهای بسیار محصور،کوچه های باریک و نامنظم و بعضا پوشیده با طاق، نحوه استقرار مجموعه های زیستی براساس جهت باد و آفتاب و مورفولوژی زمین اشاره نمود. بناها در این مناطق متصل به هم، کوچه ها تنگ و پرپیچ با دیوارها بلند سایه ساز در یک خط شکسته امتداد دارند. در طراحی معماری بومی این مناطق، بافت فرم منازل هندسی که به دلیل عایق هوا بودن مناسب مناطق گرم و خشک است و فضاهای زندگی در خانه عموما به سمت جنوب جهت گیری شده و حیاط خانه ها امکان کاشت درختان گوناگون مانند مو، انجیر ،انار و سبزیجات را فراهم می کرده است. که تمامی این فضاها به تهویه و سرمایش و سایه سازی روز های گرم را تامین می کرده است.

معماری،مناطق خشک، بادگیر، قنات