عبدالرحیم هوشمند - استادیار گروه آبیاری و زهکشی دانشگاه شهید چمران اهواز
علی اکبر جلالی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه شهید چمران اهواز
عدنان صادقی لاری - دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی دانشگاه شهید چمران اهواز

توانایی طبیعی رودخانه ها را در کاهش میزان آلودگی که به آنها وارد می شود خود پالایی گویند .در این تحقیق توان خودپالایی رودخانه زهره بدون ایجاد مشکلات زیست محیطی در بازه های مورد نظر، مورد بررسی قرار گرفته است. جهت انجام این تحقیق ازنقطه انتخابی در طول مسیر رود خانه ، پارامترهای مورد نیاز در یک دوره 6 ماهه(سال آبی 86 - 1385 ) اندازه گیری شد ، سپس فاصله 4 نقطه به 3 بازه تقسیم بندی و از پارامترهای اندازه گیری شده برای انجام محاسبات توان خود پالایی در هر بازه استفاده گردید . نتایج نشان داد حداکثر توان خود پالایی رودخا نه در بازه های مورد بحث مربوط به بازه دوم درحد فاصل سد چمشیر و سردشت زیدون ، در فروردین ماه و به میزان 1849670 تن در روز می باشد و حداقل آن مربوط به بازه اول درحد فاصل خان احمد و سد چمشیر و به میزان 363627 تن در روز می باشد . بررسی تغییرات خود پالایی 3 با زه در تمامی ماه ها نشان می دهد که بازه اول کمترین میزان خودپالایی را در بین 3 بازه دارد که مهمترین دلیل آن داشتن دبی کمتر نسبت به 2 بازه دیگر است.بازه دوم به دلیل بالا بودن دبی که ناشی از اتصال رودخانه های دیگر به رودخانه زهره در طول مسیر از جمله رودخانه خیر آباد می باشد و نیز زیاد بودن طول بازه ، در تمامی ماه ها بیشترین میزان خود پالایی را در بین 3 بازه دارد. بازه سوم حد فاصل سردشت زیدون و دهملا با وجود آنکه دبی بیشتری نسبت به بازه دوم دارد ولی طول بازه کمتری دارد که باعث کاهش توان خود پالایی آن نسبت به بازه دوم شده است . روند تغییرات توان خود پالایی در هر 3 بازه تقریباً یکنواخت و بدین صورت است که از شهریور تا آبان با شیب کمی کاهش می یابد و ازاسفند تا اردیبهشت ابتدا با شیب زیاد افزایش و سپس کاهش می یابد، بازه سوم در اردیبهشت ماه نیز روند افزایشی را نشان می دهد.

رودخانه زهره، خود پالایی