منیژه لنجابی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرک
سیدحسن طباطبائی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد

یکی از مشکلات پیش رو در توسعه سیستم آبیاری قطره ای زیر سطحی ایجاد مکش در موقع خاموش شدن پمپ، ورود خاک به قطره چکان و نهایتا گرفتگی آنها می باشد. استفاده از فیلتر در اطراف قطره چکانها می تواند باعث کاهش مشکل مذکور گردد ولیکن نگرانی هایی در خصوص تغییر پیاز رطوبتی خاک وجود دارد. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر استفاده از دو نوع فیلتر ژئوتکستایل در اطراف قطره چکان بر صعود مویینگی آب در این سیستم آبیاری می باشد. این آزمایش در لایسیمتری واقع در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد انجام گردید. برای اندازه گیری جبهه رطوبتی از 5 میله حسگر (Probe) به طول 50 سانتیمتر استفاده شد. بر روی هر میله حسگر، سنسورهای رطوبت به فاصله 10 سانتیمتری از یکدیگر قرار گرفتند. تیمارهای آزمایش در این تحقیق عبارت بودند از دو نوع فیلتر ژئوتکستایل (بافته و نبافته) و سه عمق نصب قطره چکان (0، 15 و 30 سانتسمتر) که حالت بدون فیلتر نیز به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که استفاده از فیلتر چه از نوع بافته و چه از نوع نبافته می تواند صعود مویینگی را در این سیستم تحت تاثیر قرار داده و مقدار آن را کاهش دهد. اثر نوع فیلتر و عمق به تنهایی در سطح یک درصد معنی دار بوده است. همچنین اثر متقابل این دو فاکتور بر صعود مویینگی پس از 30 و 60 دقیقه در سطح پنج درصد معنی دار می باشد. کمترین مقدار صعود مویینگی مربوط به تیمار فیلتر نبافته در عمق 30 سانتیمتر می باشد. بر مبنای نتایج این تحقیق توصیه می شود که در هنگام استفاده از فیلترهای ژئوتکستایل نبافته عمق نصب قطره چکان کمتر انتخاب شود.

آبیاری قطره ای زیر سطحی، ژئوتکستایل، فیلتر و صعود موئینه ای