علی اکبر ملایی - استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه ولیعصر رفسنجان

ابوفراس حمدانی شاعر با احساس قرن چهارم هجری است که در زندان رومیان، چکامه ای درسوگ مادرش به نظم کشید و بارودی، شاعر باذوق قرن سیزدهم هجری است که در روزگار تبعید، بهیاد همسر فقیدش اشک حسرت ریخت و طرح چامه ای باشکوه را در انداخت. این دو چکامه ازجمله باش کوهترین سوگ سرودهای این دو سراینده و ادبیات عربی است. تحلیل ساختاری و محتوایی این دو اثر جاودان و قرار دادن آنها در ترازوی نقد و موازنه، چشم انداز کلان این نوشتار را تشکیل می دهد. پژوهش حاکی از آن است که این دو اثر شایان ،با برخورداری از وحدت موضوعی و صدق هنری، عواطف دردآلود، دغدغه های روانی و شرایط ناگوار حاکم بر زندگی دو سراینده محنت کشیده را به نیکویی و در نمایی هنری به تصویر میکشند. دلالت ساختار سروده ها بر احوال و احساسات دوسراینده که در سطح گزاره ها، واژگان و حروف، نمودار شده، از جمله شباهت های دو چکامه است. اختلاف بین این دو چامه نیز، برآمده از تفاوت بین شرایط و روحیات سرداری است گرفتار که درسوگ مادرش، اشک می ریزد و امیر رانده شده ای که داغدار همسر خاکنشین خویش است.

سوگسرود (مرثیه )، تحلیل موازنه ای ،ابوفراس حمدانی، محمود سامیالبارودی