سمیه باصری - اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده نساجی
محمد کریمی - تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشکده نساجی
محمد مرشد - اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده نساجی

در این پژوهش، الیاف نخ جزیی آرایش یافته ( POY) پلی(اتیلن ترفتالات) با نسبت های کشش مختلف در دمای محیط کشیده شدند تا مقادیر متفاوتی از ساختارهای میانی در آنها تشکیل شود. ساختار میانی از زنجیرهای پلیمری با نظم میان شکلی تشکیل شده است که نقش مهمی در ساختار نهایی الیاف ایفا می کند. بنابراین، مطالعه تغییرات ایجاد شده در آنها بر اثر عملیات بعدی حایز اهمیت است. در مرحله بعد، نمونه های اولیه و کشیده شده در دو شرایط با تنش و بدون آن در معرض کربن دی اکسید ابربحرانی قرار گرفتند. تغییرات ایجاد شده در ریز ساختار آنها با استفاده از روش های متداولی چون گرماسنجی پویشی تفاضلی، طیف سنجی زیرقرمز تبدیل فوریه، اندازه گیری ضریب شکست مضاعف و خواص مکانیکی مطالعه و سازگاری خوبی میان نتایج آزمون های مختلف مشاهده شد. مقایسه نتایج حاصل از طیف سنجی زیرقرمز تبدیل فوریه وگرماسنجی پویشی تفاضلی نشان داد، کشش نمونه ها در دمای محیط و نیز افزایش نسبت کشش در آنها، منجر به افزایش مقدار زنجیرهای کشیده شده در نواحی بی شکل و در نتیجه آن مقدار ساختار میانی در نمونه ها می شود. همچنین نتایج آزمون ها نشان داد، با قراردادن نمونه ها در معرض سیال ابربحرانی کربن دی اکسید، سیال در حجم آزاد و نواحی بی شکل نمونه ها جذب شده ودر نتیجه منجر به افزایش تبلور و انتقال در ساختارهای میانی آنها می شود. نحوه قرارگرفتن نمونه در سیال ابربحرانی روی تغییرات ساختاری ایجاد شده در آن و نیز روی انتقال ساختار میانی به نواحی بلوری یا بی شکل، موثر است. نمونه هایی که زیر تنش در معرض سیال ابربحرانی قرارگرفتند، در مقایسه با نمونه هایی که در شرایط مشابه و بدون تنش عمل آوری شدند، از درصد تبلور بیشتر و نواحی بی شکل متراکم تری برخوردارند و نیز مقدار ساختار میانی کمتری دارند. بنابراین می توان گفت، قرارگرفتن نمونه ها در معرض سیال ابربحرانی منجر به تغییرات ساختاری از قبیل تبلور، آرایش یافتگی و انتقالات میان شکلی در آنها می شود.

الیاف پلی(اتیل نترفتالات)،ساختار میانی،سیال ابربحرانی،کشش سرد،تبلور