محمدرضا بمانیان - دانشیار، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس تهران
الهام صالح - دانش آموخته ی کارشناسی ارشد، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس تهران

در چارچوب دینی، انسان نه تنها از طریق عناصر مادی، بلکه از طریق کلام و نهایتا از طریق خداوند با عالم طبیعت پیوند دارد.قرآن کریم طبیعت و عناصر آن را به عنوان آیات الهی معرفی میک ند و از آ نها به عنوان ابزار و وسیله شناخت اصول اساسی دیناسلام استفاده می کند. مساله معاد، که همان بازگشت به سوی حضرت حق است، عام و کلی بوده و کیی از سنن الهی است کهبر اصل کلی حاکم بر وجود مبتنی است، آنچه در اصطلاح فلسفه نظام عالم و قانون اسباب خوانده می شود در زبان دین سنتالهی نامیده می شود.پژوهش حاضر بر این نکته تاکید دارد که کلیت معاد به صورت یک نظام الهی بر طبیعت حاکم است، طبیعت بستر حرکت معادیانسان به سمت کمال معنوی و محیط آماده شدن برای حضور در محضر الهی است، از این رو برای نظام حاکم بر عالم هستی، سهساحت می توان قایل بود که عبارتند از: نظام الهی، نظام طبیعت و نظام انسانی؛ نظام طبیعت در طول نظام الهی قرار گرفته استو تقدیر نظام انسانی نیز باید قرار گرفتن در طول اراده الهی باشد بر این اساس پنج نظام حرکت، تعادل، تضاد، تکامل و تکوین درمورد ارتباط انسان با طبیعت از منظر معادشناسی معرفی شده و مورد بررسی قرار گرفته است.

معاد، قرآن، انسان، طبیعت، نظام