مهدی قاسمی - دانشجوی دکتری توسعه روستایی گروه ترویج ارتباطات و توسعه روستایی دانشگاه زنجان
اسماعیل کرمی دهکردی - دانشیار گروه ترویج ارتباطات و توسعه روستایی دانشگاه زنجان

تخریب منابع طبیعی یکی از مهمترین معضلات قرن بیست و یکم به ویژه در کشورهای در حال توسعه میباشد. از آنجایی که منابع طبیعی به عنوان سرمایه طبیعی هر کشوری محسوب میشود، حفاظت و حراست از آن به عهده همه اعضای جامعه میباشد. از طرفی یکی از عوامل تاثیر گذار که باعث تخریب منابع طبیعی کشور میشود و مشارکت جوامع محلی را هم در حفظ و صیانت از منابع طبیعی و هم در پروژه های آبخیزداری تحت تاثیر قرار میدهد، وجود تضاد بین کنشگران مختلف در حوضه های آبخیز بشمار میرود. لذا این مقاله به دنبال نقش مدیریت تضاد در افزایش مشارکت جوامع محلی و صیانت از منابع طبیعی میباشد. شواهد نشان میدهند ذینفعان مختلف به علت نیازها و منافع متضاد بر سر منابع طبیعی دچار درگیری میشوند که این خود باعث کاهش مشارکت جوامع محلی در حفاظت از منابع طبیعی میشود. با شناخت عوامل تضاد و حرکت به سمت مدیریت آنها میتوان اتحاد و همبستگی را تقویت نمود و با افزایش سرمایه اجتماعی و مشارکت جوامع محلی به سمت مدیریت منابع طبیعی حرکت کرد. در این راستا شناختن علایق و تامین نیازهای جوامع محلی، رفع مشکلات مالکیت اراضی، اجرای برنامه های تنوع سازی معیشت، معرفی جایگاه و اهمیت نقش مردم و علاوه بر این آموزش بهره برداران از راهکارهایی است که باعث افزایش مشارکت جوامع محلی میشود. بدیهی است بدون مشارکت دادن مردم، اجرای هر طرحی در منابع طبیعی محکوم به شکست است.

تضاد، مشارکت، منابع طبیعی، آبخیزداری